گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران
تاریخ دریافت: 25 خرداد 1395،
تاریخ بازنگری: 24 شهریور 1398،
تاریخ پذیرش: 25 خرداد 1395
چکیده
در شمال‌شرق استان کردستان، تعداد زیادی مخروط آتشفشانی وجود دارد که ترکیب آنها بازالتی است. بررسی‌های پتروگرافی مشخص می‌کند در این سنگ‌ها کلینوپیروکسن و الیوین به صورت فنوکریست و پلاژیوکلاز و پیروکسن به شکل ریزبلور هستند و فضای بین آنها را کانی‌های اپاک و شیشه قهوه‌ای رنگی پُر کرده است. پیروکسن‌های دارای منطقه‌بندی ترکیبی و بافت غربالی در آنها نشانه‌هایی از آلایش پوسته‌ای و ناتعادلی ماگمایی محسوب می‌شود. سرشت ماگمایی این سنگ‌ها آلکالن است و در نورم 5 تا 14 درصد نفلین دارد. نمودارهای هارکر بیانگر وقوع فرآیند تبلور تفریقی است. به طوری که کاهش MgO با کاهش CaO، Cr، FeO، Ni و TiO2 و افزایش SiO2 سازگار است. ویژگی‌های ژئوشیمیایی نظیر: غنی‌شدگی از LILE، محتوای بالای LREE، آنومالی منفی Nb، Ta و Y، آنومالی مثبت Ba، Pb و Th، غنی‌شدگی در Th/Yb، گویای آن است که این گدازه‌های بازالتی از یک منبع گوشته‌ای لیتوسفریک غنی شده در نتیجه عملکرد سیالات فرورانشی منشأ گرفته‌اند. با تکیه بر نمودارهای متمایز کننده محیط تکتونیکی، سنگ‌های آتشفشانی مطالعه شده در یک محیط کشش درون قاره پس از برخورد قرار گرفته‌اند. مقادیر بالای (Tb/Yb)N و (La/Yb)N و مقادیر ناهنجاری Nb (بین 37/0 تا 98/0) نشان می‌دهد این ماگما از یک منبع گارنت‌لرزولیتی به وجود آمده است.
The study of petrography, geochemistry and petrogenesis of the basaltic rocks, NE-Qorveh (Kurdistan)
نویسندگان [English]
Nafiseh Salehi؛ Ashraf Torkian
Department of Geology, Faculty of Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]
In the northeastern part of Kurdistan province, there are many volcanic cones that are basaltic in composition. Petrographic investigations reveal these rocks are dominated by clinopyroxene and olivine phenocrysts and plagioclase and pyroxene micro crystals, while space between them is filled by opaque mineral and brown glass. The presence of zoned pyroxenes and sieve texture in these rocks are evidences of crustal contamination and magmatic unequilibrium. The studied rocks with 5-14% normative nepheline are alkaline nature. On Harker diagrams fractional crystallization is indicated by MgO decreasing while CaO, FeO, Ni, TiO2 and Cr and SiO2 increase. On discriminated diagrams the tectonic environment of the samples is inter continental extensional zone. Geochemical characteristics such as LILE, LREE enrichment, Nb, Ta and Y negative anomalies, positive anomalies of Ba, Pb, Th and Th/Yb enrichment suggest that the basaltic lavas studied derived from lithospheric mantle that contaminated by subduction fluids. Also, Zr/Hf and Hf/La ratios are evidence for upper crustal contamination. High (Th/Yb)N, (La/Yb)N and high Nb anomaly (0.37-0.98) show that the magma generated from a garnet lherzolitic source.
ابتدای صفحه