گروه پژوهشی اکتشاف ذخایر معدنی شرق ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
منطقۀ مورد مطالعه در فاصلۀ 15 کیلومتری شمال شهر فیروزه در استان خراسان رضوی قرار دارد و در جنوب شرقی کمان ماگمایی ترسیری قوچان - سبزوار قرار دارد. زمین‌شناسی منطقه دربردارندۀ گدازه‌هایی با ترکیب داسیت است که توده‌های عمیق و نیمه‌عمیق به‌صورت استوک هورنبلند گرانودیوریت پورفیری و دایک گرانودیوریتی الیگوسن در آن نفوذ کرده‌اند. سنگ‌های آذرین با واحدهای رسوبی جوان‌تر پوشیده شده‌اند. بافت واحد داسیتی، پورفیری تا گلومروپورفیری، بیش‌تر با زمینۀ جریانی است و کانی‌های کوارتز، پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار و هورنبلند مهم‌ترین سازنده‌های آن هستند. تودۀ هورنبلند گرانودیوریت پورفیری، بافت پورفیری تا گلومروپورفیری دارد و کانی‌های کوارتز، پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار و هورنبلند را دربرمی‌گیرد، در حالی که تودۀ گرانودیوریت، بافت گرانولار دارد و بدون هورنبلند است. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی، واحد آتشفشانی و توده‌های نفوذی اسیدی از نوع متاآلومینوس و پتاسیم متوسّط هستند و به گرانیتوییدهای نوع I متعلّق هستند. غنی‌شدگی عناصر LREE نسبت به HREE و عناصر LILE نسبت به HFSE تشکیل ماگما را در پهنۀ فرورانش تأیید می‌کند. مذاب آنها از ذوب‌بخشی آمفیبولیت گارنت‌دار (بین 10 تا 25 درصد) تشکیل شده است. مقادیر اکسیدهای اصلی، غنی‌شدگی عناصر LREE، ناهنجاری عمدتاً مثبت Eu، مقدار بالای Sr (بیش از 499 گرم در تن) و مقدار کم Y (کم‌تر از 13 گرم در تن) و Yb (کم‌تر از 4/1 گرم در تن) نشان می‌دهد که ماگمای این توده‌ها ماهیت ماگماهای آداکیتی پر‌سیلیس را دارند. سنگ‌های نفوذی و آتشفشانی شمال شهر فیروزه احتمالاً از ذوب‌بخشی ورقۀ اقیانوسی فرورانده‌شدۀ جوان و داغ نئوتتیس سبزوار و گوۀ گوشته‌ای روی آن در حاشیۀ قارۀ توران تشکیل شده‌اند.
Petrology, geochemistry, and tectonic setting of Tertiary volcanic and intrusive rocks in the north of Shahr-e-Firouzeh (northeast of Iran)
نویسندگان [English]
Azadeh Malekzadeh Shafaroudi؛ Mohammad Hassan Karimpour؛ Arezoo Zarei
چکیده [English]
The study area is located in 15 km of the north of Shahr-e-Firouzeh in Khorasan Razavi province. The area is situated in the southeast of Quchan-Sabzevar arc magmatic. Lithology of the district includes dacitic lavas, which are intruded by Oligocene porphyritic hornblende granodioritic stock and granodioritic dike as subvolcanic and plutonic rocks. Igneous rocks were overlapped by younger sedimentary rocks. The texture of dacitic unit is porphyric to glomeroporphic with flow groundmass. Quartz, plagioclase, K-feldspar, and hornblende are the main minerals. The texture of hornblende granodiorite porphyry is porphyric to glomeroporphic and plagioclase, K-feldspar, hornblende, and quartz are the common minerals, whereas granodiorite unit is granular and hornblende is not present. Based on geochemical studies, the acidic volcanic and intrusive rocks show metaluminous and medium-K nature. These rocks belong to the I-type granitoid. Enrichment of LREE versus HREE and enrichment of LILE and depletion in HFSE indicate magma formed in subduction zone. The melt originated from partial melting of amphibolite with 10 to 25% garnet. Based on the average amount of major oxides, enrichment of LREE, mostly positive Eu anomaly, high Sr (up to 499 ppm), and low Y (<13 ppm) and Yb (<1.4 ppm) contents, the magma show silica-rich adakitic nature. The intrusive and volcanic rocks of the northern Shahr-e-Firouzeh were generated by partial melting of Sabzevar Neotethyan young and hot subducted oceanic crust and mantle wedge in the continental margin of the Turan plate.
ابتدای صفحه