پترولوژی - فهرست مقالات

خاستگاه هیالوآندزیت‌‌های پلیوسن دهج در شمال‌باختری استان کرمان؛ برپایة نسبت‌‌های ایزوتوپی Sr و Nd

سید ضیاء حسینی؛ هادی شهریاری

دوره 13، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 63-84

https://doi.org/10.22108/ijp.2022.133764.1280

چکیده

سنگ‌‌های هیالوآندزیتی پلیوسن دهج در شمال‌باختری استان کرمان در مجموعة ماگمایی ارومیه-دختر برونزد دارند. این سنگ‌ها از درشت‌بلور‌های میکروسکوپی پلاژیوکلاز و هورنبلند در قالب بافت‌های هیالوپیلیتی ... بیشتر سنگ‌‌های هیالوآندزیتی پلیوسن دهج در شمال‌باختری استان کرمان در مجموعة ماگمایی ارومیه-دختر برونزد دارند. این سنگ‌ها از درشت‌بلور‌های میکروسکوپی پلاژیوکلاز و هورنبلند در قالب بافت‌های هیالوپیلیتی و ویتروفیریک تشکیل شده‌اند. سنگ‌‌های هیالوآندزیتی دهج 63 تا 53/64 درصدوزنی SiO2 و بیشتر از 16 درصدوزنی Al2O3 و سرشت کالک‌آلکالن با پتاسیم متوسط دارند. داده‌‌های زمین‌شیمیایی مانند مقادیر بالای استرانسیم (ppm 750Sr>)، مقدارهای کم ایتریم (ppm8Y<) و HREE، نسبت بالای Sr/Y و الگوی تفریق‌یافتة REE بدون بی‌هنجاری Eu سرشت آداکیتی هیالوآندزیت‌های دهج را نشان می‌دهند. همچنین، غنی‌شدگی از عنصرهای LILE و تهی‌شدگی از عنصرهای HFSE (Nb، Ta، Ti) در آداکیت‌های دهج ارتباط این سنگ‌ها با محیط فرورانشی را نشان می‌دهند. مقدار بالای Sr و نسبت‌های Rb/Sr (02/0 تا 04/0) و 10La/Yb>، به‌همراه نسبت‌های ایزوتوپی 87Sr/86Sr و 143Nd/144Nd و همچنین، مقدارهای مثبت Ndε (55/3+ تا 98/3+) نشان می‌دهند سنگ‌های هیالوآندزیتی دهج در پی ذوب صفحة اقیانوسی فرورو پدید آمده‌اند. فرایند ذوب صفحة اقیانوسی هم‌زمان یا پس از برخورد زمین‌ساختی میان‌ ورقه‌های زمین‌ساختی ایران مرکزی و عربی در میوسن-پلیوسن و در پی نازک‌شدگی و غرق‌شدن تیغة فرورو در گوشتة سست‌کره‌ای روی داده است.

تنوع زمین‌شیمیایی سنگ‌های آتشفشانی ائوسن منطقة کهک (جنوب قم): شاهدی بر شرایط مختلف ذوب گوشته در کمان ماگمایی ارومیه-‌دختر

مرتضی دلاوری؛ علیرضا دامغانی

دوره 13، شماره 2 ، مرداد 1401، ، صفحه 91-120

https://doi.org/10.22108/ijp.2022.132106.1261

چکیده

منطقة کهک (جنوب قم) بخشی از کمان ماگمایی ارومیه‌-دختر است. واحدهای آتشفشانی ائوسن میانی- بالایی، دربردارندة حجم چشمگیری بازالت هستند. این سنگ‌ها سرشت کالک‌آلکالن دارند و شواهد زمین‌شیمیایی آنها، مانند ... بیشتر منطقة کهک (جنوب قم) بخشی از کمان ماگمایی ارومیه‌-دختر است. واحدهای آتشفشانی ائوسن میانی- بالایی، دربردارندة حجم چشمگیری بازالت هستند. این سنگ‌ها سرشت کالک‌آلکالن دارند و شواهد زمین‌شیمیایی آنها، مانند آنومالی مثبت عنصرهای ناسازگار متحرک (مانند Rb، K و Ba) و تهی‌شدگی نسبی عنصرهای ناسازگار نامتحرک (مانند Zr، Ti، Nb و Ta) نشان‌دهندة ماگماتیسم فرافرورانشی در یک محیط حاشیة فعال قاره‌ای است (48/0- 16/0Ta/Yb=). برپایة پراکندگی نمونه‌ها در نمودارهای تغییرات، تنوع تمرکز عنصرهای کمیاب (4/10-5/2LaN/YbN=؛ 29-211Ba/Nb=) و شکل متمایز الگوی بهنجارشدة عنصرهای خاکی کمیاب و نمودارهای عنکبوتی، نمونه‌ها در چند گروه جدا از هم دسته‌بندی می‌شوند که گمان نمی‌رود از طریق فرایندهای تحولی ماگما با یکدیگر رابطه زایشی داشته باشند. از سوی دیگر، تمرکز عنصرهای کمیاب (2/0-58/0Nb/La=) نشان‌دهندة خاستگاه‌گرفتن مذاب از گوشتة سنگ‌کره‌ای و دگرسان‌شدة زیرقاره‌ای است که در رخسارة اسپینل- گارنت لرزولیتی دچار درجات متفاوتِ ذوب‌بخشی از کمتر از 10 تا نزدیک به 20 درصد شده است. برپایة یافته‌های این پژوهش، تغییر شرایط خاستگاه گوشته‌ای مذاب از دلایل اصلی تنوع زمین‌شیمیایی در ماگماتیسم ائوسن منطقة کهک است. افزون‌بر این، پیشنهاد می‌شود در محدودة زمانی ائوسن، فعل و انفعال فرایندهای گوناگون، مانند به عقب برگشتن تختة فرورندة نئوتتیس، صعود گوشته سست‌کره‌ای و آشفتگی دمایی گوشتة سنگ‌کره‌ای دگرسان از عوامل اصلی ماگماتیسم گسترده ائوسن در ایران مرکزی و نیز کمان ارومیه-دختر بوده‌اند.

پتروژنز سنگ‌های آداکیتی پس از تصادم پلیوکواترنری در جنوب تبریز

فرهاد پیرمحمدی علیشاه

دوره 6، شماره 22 ، تیر 1394، ، صفحه 71-90

چکیده

در جنوب تبریز در بخش شمالی پهنه ماگمایی ارومیه-دختر مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی با ترکیب آندزیت، داسیت، ریوداسیت و ریولیت برونزد دارند که در گستره زمانی میوسن بالایی تا کواترنری به سطح زمین راه یافته ... بیشتر در جنوب تبریز در بخش شمالی پهنه ماگمایی ارومیه-دختر مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی با ترکیب آندزیت، داسیت، ریوداسیت و ریولیت برونزد دارند که در گستره زمانی میوسن بالایی تا کواترنری به سطح زمین راه یافته است. این پژوهش به بخش ترکیب‌های داسیتی، ریوداسیتی و ریولیتی این سنگ‌ها می‌پردازد که به طور پراکنده از داخل مجموعه آذرآواری بیرون ریخته‌اند. اصلی‌ترین کانی‌های سازنده این سنگ‌ها شامل: پلاژیوکلاز و آمفیبول است که بافت‌های متنوع فلسیتی پورفیری، میکرولیتی پورفیری، غربالی، جریانی و گلومروپورفیری را به نمایش می‌گذارد. ماگمای سازنده این سنگ‌ها دارای سرشت آهکی-‌قلیایی پرآلومین، شاخص کمان‌های آتشفشانی است. در نمودارهای تقسیم‌بندی سنگ‌های آداکیتی نیز این سنگ‌ها در گروه آداکیت‌های پرسیلیس (HAS) جای می‌گیرد. نمودارهای چند عنصری بهنجار شده به مورب، گوشته اولیه و کندریت، بیانگر غنی‌شدگی این سنگ‌ها از عناصر نادر خاکی سبک و لیتوفیل بزرگ یون (LILE) و تهی‌شدگی آنها از عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) است. تهی‌شدگی شدید از عناصر با شدت میدان بالا (HFS) مانند: Nb، P و Ti که از ویژگی‌های برجسته محیط‌های کمانی است، در این سنگ‌ها دیده می‌شود. الگوی شدید جدایش در REE و نیز مقادیر پایین HREEs و Y ممکن است به دلیل وجود گارنت یا آمفیبول در پسمانده جامد ماگمای این سنگ‌ها باشد. همچنین، مقادیر بالای استرانسیوم و بی‌هنجاری منفی تانتالیوم، نیوبیوم و تیتانیوم می‌تواند نشانگر عدم حضور پلاژیوکلاز و حضور اکسیدهای آهن و تیتان در تفاله باقیمانده ذوب باشد. بر اساس نمودارهای سنگ‌زادی، ماگمای آداکیتی سازنده این سنگ‌ها، از ذوب بخشی یک سنگ منبع اکلوژیتی یا گارنت آمفیبولیتی حاصل از دگرگونی ورقه اقیانوسی فرورانده شده نئوتتیس به زیر ایران مرکزی، به وجود آمده است. این ماگما در جریان صعود به ترازهای بالاتر و جایگزینی، متحمل فرآیندهای تبلور تفریقی همراه با هضم و آلایش پوسته‌ای (AFC) شده است.

پتروژنز سنگ‌های آداکیتی پس از تصادم پلیوکواترنر شمال آتشفشان سهند (شمال‌غرب ایران)

نصیر عامل؛ وحیده جلیلی قره‌قیه؛ رباب حاجی علی اوغلی؛ محسن مؤید

دوره 6، شماره 22 ، تیر 1394، ، صفحه 157-172

چکیده

منطقه مورد مطالعه در جنوب آتشفشان سهند، در شمال‌غرب ایران واقع شده است. سنگ‌های آتشفشانی در این منطقه مربوط به بخشی از فعالیت جوان آتشفشان سهند بوده که به صورت روانه‌های گدازه و واحدهای توف و نهشته‌های ... بیشتر منطقه مورد مطالعه در جنوب آتشفشان سهند، در شمال‌غرب ایران واقع شده است. سنگ‌های آتشفشانی در این منطقه مربوط به بخشی از فعالیت جوان آتشفشان سهند بوده که به صورت روانه‌های گدازه و واحدهای توف و نهشته‌های تفرا متشکل از: خاکستر، پونس، لاپیلی، آگلومرا و برش‌های آتشفشانی روی واحدهای رسوبی به سن پلیوسن قرار گرفته است. ترکیب اصلی سنگ‌ها داسیتی با بافت غالب پورفیری و زمینه دانه‌ریز تا شیشه‌ای و تراکیتی است. داده‌های ژئوشیمیایی نشان می‌دهد که ترکیب سنگ‌های داسیتی ساب‌آلکالن ویژگی‌های آداکیتی را دارد. سنگ‌های مورد مطالعه با مقادیر بالای LILE، LREE، Sr، نسبت‌های بالای Na2O/K2O و Sr/Y، الگوی تفریق شده REE و مقادیر پایین HREE و Y ویژگی‌هایی مشابه با آداکیت‌ها را نشان می‌دهد. تهی‌شدگی در Nb و Ti و HREE به همراه غنی‌شدگی از LILE و LREE شواهدی بر خاستگاه ماگماتیسم آداکیتی مرتبط با پهنه‌های فرورانشی است. سنگ‌های آداکیتی در منطقه مورد مطالعه به احتمال زیاد در ارتباط با شکست پوسته اقیانوسی فرورونده (Slab Break Off) و ذوب پوسته اقیانوسی جدا شده، تشکیل شده‌‌اند. ماگماتیسم بعد از تصادم مرتبط با فرورانش نئوتتیس عامل تشکیل سنگ‌های ماگمایی آداکیتی جنوب سهند در انتهایی‌ترین بخش شمالی پهنه ماگمایی ارومیه-دختر است.

استفاده از شواهد صحرایی، میکروسکوپی و ژئوشیمیایی در تعیین منشأ آنکلاوهای ماگمایی مجموعه پلوتونیک جبال‌بارز (شرق و شمال‌شرق جیرفت)

جمال رسولی؛ منصور قربانی؛ وحید احدنژاد

دوره 6، شماره 22 ، تیر 1394، ، صفحه 173-196

چکیده

مجموعه پلوتونیک جبال‌بارز متشکل از چندین توده‌ نفوذی گرانیتوئیدی است که در شرق و شمال‌شرق جیرفت در جنوب استان کرمان واقع شده‌اند. ترکیب سنگ‌شناسی این مجموعه شامل: گرانودیوریت، کوارتزدیوریت، گرانیت ... بیشتر مجموعه پلوتونیک جبال‌بارز متشکل از چندین توده‌ نفوذی گرانیتوئیدی است که در شرق و شمال‌شرق جیرفت در جنوب استان کرمان واقع شده‌اند. ترکیب سنگ‌شناسی این مجموعه شامل: گرانودیوریت، کوارتزدیوریت، گرانیت و سینوگرانیت است. اما سنگ نفوذی غالب در این منطقه، گرانودیوریت است. این مجموعه گرانیتوئیدی، آنکلاوهای ماگمایی کروی و بیضوی با ترکیب مونزودیوریت، مونزودیوریت کوارتزدار و دیوریت کوارتزدار دارد. قطر این آنکلاوها از حدود چند میلی‌متر تا ۳۰ سانتی‌متر متغیر است. اندازه کانی‌های تشکیل‌دهنده آنکلاوها در قشر خارجی، ریزتر از مرکز آنکلاو است. دانه‌ریز بودن قشر خارجی آنکلاوها نشانه سرد شدن سریع مذاب سازنده آن در هنگام ورود به داخل ماگمای گرانیتوئیدی میزبان است. حضور آنکلاوهای ماگمایی به همراه شواهدی از حضور بافت‌های غیر تعادلی نظیر: فنوکریست فلدسپار با بافت‌های پویی‌کیلیتیک و آنتی‌پرتیت، خوردگی، تحلیل‌رفتگی و دگرسانی پلاژیوکلازها، حضور لخته‌های مافیک، آپاتیت‌های سوزنی، تیغه‌های پلاژیوکلاز کوچک درون پلاژیوکلازهای بزرگ‌تر و مرز مضرس و کنگره‌های زایده‌دار آنکلاو، همگی آمیختگی ماگمایی را تأیید می‌کنند. همچنین، پلاژیوکلازها زونینگ عادی و در برخی از موارد زونینگ نوسانی نشان می‌دهند که مؤید آمیختگی ماگمایی است. آنکلاوها و سنگ‌های میزبان آنها از لحاظ ژئوشیمیایی نیز با یکدیگر تفاوت‌های در خور توجهی نشان می‌دهند. به این صورت که آنکلاوها غنی از سدیم بوده و گرانودیوریت‌های میزبان از پتاسیم غنی هستند. علاوه بر این، آنکلاوها نسبت به گرانودیوریت‌های میزبان، از عناصر LILE و LREE تهی بوده و از عناصر HREE و Ti غنی هستند. بنابراین، به نظر می‌رسد این دو گروه سنگی شاید از دو ماگمای مختلف منشأ گرفته و در اثر فرآیند آمیختگی و اختلاط ماگمایی در کنار یکدیگر قرار گرفته باشند.

تعیین شرایط تشکیل اندیس مس علیشار (استان مرکزی) با استفاده از داده‌های کانه‌نگاری و سیالات درگیر

احمدرضا مختاری؛ فریماه آیتی؛ هوشنگ اسدی هارونی؛ هاشم باقری؛ مرضیه قائدامینی هارونی

دوره 6، شماره 21 ، فروردین 1394، ، صفحه 1-18

چکیده

اندیس مس علیشار در استان مرکزی و روی کمربند ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده است. واحدهای سنگ‌شناسی منطقه به طورعمده شامل: گدازه آندزیتی، گدازه تراکی‌آندزیتی-آندزیتی‌بازالتی، توف آندزیتی-آندزیتی بازالتی ... بیشتر اندیس مس علیشار در استان مرکزی و روی کمربند ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده است. واحدهای سنگ‌شناسی منطقه به طورعمده شامل: گدازه آندزیتی، گدازه تراکی‌آندزیتی-آندزیتی‌بازالتی، توف آندزیتی-آندزیتی بازالتی و توف ریولیتی-داسیتی به سن ائوسن-الیگوسن و همچنین، توده‌های نفوذی گرانودیوریت و مونزودیوریت (الیگومیوسن) است. تحت تأثیر سیالات گرمابی، انواع دگرسانی‌های فیلیک، پروپیلیتیک، رسی و سیلیسی شدن به همراه کانه‌زایی مس و طلا در این مجموعه تشکیل شده است. دگرسانی سیلیسی به میزان فراوان و به صورت رگه‌ و رگچه‌ محیط مناسبی برای کانی‌سازی طلا است. تجزیه شیمیایی نمونه‌ها نشان می‌دهد که بیش از 50 درصد نمونه‌ها عیار متوسط مس بالای 5/0 درصد دارد و حاوی حدود 3/0 گرم در تن طلا و 5/0 گرم در تن بیسموت است. پهنه‌های تشخیص داده شده در این اندیس شامل: پهنه اکسیدی، برون‌زاد و درون‌زاد و کانی‌های موجود شامل: کالکوپیریت، پیریت، کالکوسیت، مگنتیت، هماتیت، گوئتیت و مالاکیت است. مطالعات سیالات درگیر در نمونه‌های کوارتز مرتبط به همه مراحل کانه‌زایی انجام شد. دمای متوسط اندازه‌گیری شده بین 200 تا 300 درجه سانتیگراد و شوری 6/21 درصد بر حسب نمک طعام است. مکانیسم نهشت مواد معدنی در رگه‌ها در این اندیس، بر اساس مطالعات سیالات درگیر، سرد شدن ساده و اختلاط سیالات گرمابی با آب‌های جوی تعیین شده است. بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی، کانه‌نگاری و مطالعه سیالات درگیر، تیپ اندیس علیشار با کانسارهای نوع اکسید آهن-مس-طلا منطبق است.

شیمی کانی‌های اصلی در توده نفوذی نصرند و دایک‌های آن

علی کنعانیان؛ جمشید احمدیان؛ فاطمه سرجوقیان

دوره 6، شماره 21 ، فروردین 1394، ، صفحه 35-54

چکیده

توده نفوذی نصرند در قسمت مرکزی کمربند ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده و از لحاظ سنگ‌شناسی به طور عمده از گرانیت و گرانودیوریت تشکیل شده است. این توده میزبان دایک‌های متعدد با روند شمال‌‌غرب-جنوب‌‌شرق ... بیشتر

پتروگرافی و مینرال‌شیمی سنگ‌های آتشفشانی شرق نابر (جنوب‌غرب کاشان)

لیلا ابراهیمی؛ سید محسن طباطبایی‌منش

دوره 6، شماره 21 ، فروردین 1394، ، صفحه 83-106

چکیده

سنگ‌های آتشفشانی شرق نابر به سن ائوسن در جنوب‌غرب کاشان و در کمربند ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد. این سنگ‌ها شامل: آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت و ریولیت است. کانی‌های پلاژیوکلاز، آمفیبول، کلینوپیروکسن، ... بیشتر سنگ‌های آتشفشانی شرق نابر به سن ائوسن در جنوب‌غرب کاشان و در کمربند ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد. این سنگ‌ها شامل: آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت و ریولیت است. کانی‌های پلاژیوکلاز، آمفیبول، کلینوپیروکسن، بیوتیت و کوارتز کانی‌های اصلی این سنگ‌ها را تشکیل می‌دهد. آپاتیت به مقدار بسیار اندک در برخی از پلاژیوکلازها دیده می‌شود. اپیدوت، کلسیت، کلریت، اسفن و کانی‌های کدر، کانی‌های حاصل از دگرسانی هستند. بافت‌های پورفیری، گلومروپورفیری، میکرولیتی و پویی‌کلیتیک بافت‌های غالب در این سنگ‌ها است. بر اساس داده‌های حاصل از تجزیه ریزکاو الکترونی ترکیب پلاژیوکلازها الیگوکلاز تا لابرادوریت، کلینوپیروکسن‌ها از نوع دیوپسید و آمفیبول‌ها مگنزیوهورنبلند و ترمولیت هستند. شیمی کلینوپیروکسن‌ها نشان می‌دهد که این سنگ‌ها روند ساب‌آلکالن داشته و در نمودارهای زمین‌ساختی در محدوده کمان‌های آتشفشانی قرار می‌گیرد. بر اساس فشارسنجی کلینوپیروکسن‌ها، سنگ‌های آتشفشانی شرق نابر در فشارهای متوسط تا کم و در حین صعود ماگما شکل گرفته‌اند. میزان آب در محیط تبلور کلینوپیروکسن‌ها بالا بوده و این سنگ‌ها در فوگاسیته بالای اکسیژن تشکیل شده‌اند. ترمومتری کلینوپیروکسن‌ها به طور متوسط دمای 975 درجه سانتیگراد را برای تشکیل آنها نشان می‌دهد. ترموبارومتری آمفیبول‌ها نیز فشار 97/2 کیلو‌بار و دمای 700 تا 750 درجه سانتیگراد را نشان می‌دهد.

سنگ‌نگاری و زمین‌شیمی توده‌های آتشفشانی میو-پلیوسن شمال شهر بابک، با نگرشی بر ماگماتیسم آداکیتی نئوژن

غلامرضا قدمی؛ محمد پوستی؛ سارا عبادی

دوره 6، شماره 21 ، فروردین 1394، ، صفحه 107-122

چکیده

سنگ‌های آتشفشانی میو-پلیوسن شمال شهر بابک (توده‌های تریشکوه، میدوک و سارا) در استان کرمان بخشی از کمربند ماگمایی ارومیه-دختر است که از نوع آندزیت و داسیت هستند. این سنگ‌ها دارای بافت پورفیری و درشت‌بلورها ... بیشتر

کانی‌شناسی و ژئوشیمی گرانیتوئیدها و اسکارن آهن وابسته به تخت (شمال کبودرآهنگ)

محمد مستقیمی؛ فرهاد آلیانی؛ محمد معانی‌جو؛ علی اصغر سپاهی گرو؛ سمیه منصوری

دوره 6، شماره 21 ، فروردین 1394، ، صفحه 159-178

چکیده

منطقه تخت از لحاظ زمین‌ساختی در شمال کمربند ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد. گرانیتوئیدهای تخت متشکل از گرانودیوریت، کوارتزدیوریت و تونالیت است. در اثر نفوذ توده‌های گرانیتوئیدی به داخل سنگ‌های کربناته ... بیشتر

خاستگاه ماگماتیسم آداکیتی در منطقه سهند، استان آذربایجان شرقی

فرهاد پیرمحمدی علیشاه؛ احمد جهانگیری

دوره 5، شماره 20 ، دی 1393، ، صفحه 15-34

چکیده

در این پژوهش، اطلاعات ژئوشیمیایی جدیدی برای سنگ‌های داسیتی و ریولیتی سهند واقع در جنوب تبریز آشکار می‌گردد که در زمان الیگو-میوسن طی برخورد صفحات عربی و اوراسیا به دنبال فرورانش سنوزئیک اقیانوس نئوتتیس ... بیشتر در این پژوهش، اطلاعات ژئوشیمیایی جدیدی برای سنگ‌های داسیتی و ریولیتی سهند واقع در جنوب تبریز آشکار می‌گردد که در زمان الیگو-میوسن طی برخورد صفحات عربی و اوراسیا به دنبال فرورانش سنوزئیک اقیانوس نئوتتیس به وجود آمده است. توده‌های بررسی شده در داخل سنگ‌های ولکانیکی و رسوبی کرتاسه و ائوسن نفوذ کرده‌اند. ترکیبات داسیتی و ریولیتی به صورت تمرکزات پایین Y، محتوای بالای Sr و الگوهای به شدت تفریق یافته عناصر نادرخاکی، که از ویژگی‌های آداکیت‌های در ارتباط با ذوب ورقه است، مشخص می‌شوند. بررسی‌های ژئوشیمیایی نشان می‌دهد که گدازه‌های منطقه در سری کالک‌آلکالن قرار داشته و جدایش گسترده‌ای در آنها انجام نشده است. غنی‌شدگی از عناصر نادر خاکی سبک (LREE) در مقایسه با عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) و بالا بودن مقدار عناصر ناسازگار LIL نسبت به HFS و نیز بی‌هنجاری منفی برجسته Nb، P و Ti در گدازه‌های منطقه، از نشانه‌های سنگ‌های وابسته به محیط فرورانش است. در دیاگرام روابط عناصر اصلی و فرعی، نمونه‌های بررسی شده ویژگی‌های آداکیت‌های سیلیس بالا را نشان می‌دهد. همچنین، این نمونه‌ها مقادیر بالاتر MgO و (Mg#=MgO/[MgO+FeOt], molar) #Mg را دارد که این ویژگی به عنوان تبادل و واکنش متقابل ماگمای آداکیتی با گوه گوشته رورانده تفسیر می‌شود. با توجه به این مسأله، محیط زمین‌ساختی این سنگ‌ها شاید به یک کمان پس از برخورد متعلق باشد که صعود ماگما و شاید تولید آن، به وسیله گسل‌های امتدادلغز و زمین‌ساخت کششی همراه با آن کنترل می‌شود.

پتروگرافی، شیمی‌کانی، دما-فشارسنجی و تعیین سری ماگمایی آنکلاوهای حد واسط در توده نفوذی قهرود، جنوب کاشان

سید حسن طباطبایی؛ سید محسن طباطبایی‌منش؛ علی قاسمی

دوره 5، شماره 20 ، دی 1393، ، صفحه 127-146

چکیده

توده نفوذی قهرود بخشی از کمربند ماگمایی ارومیه-دختر است. این توده با سن احتمالی الیگومیوسن در نتیجه فعالیت‌های شدید ماگمایی طی کوهزاد آلپی تشکیل شده و ترکیب آن از گرانودیوریت تا تونالیت تغییر می‌کند. ... بیشتر

پتروگرافی و شیمی کانی‌ها در پهنه‌های دگرسانی کانسار مس-مولیبدن پورفیری کهنگ (شمال‌شرق اصفهان)

فریماه آیتی؛ هاشم باقری؛ هوشنگ اسدی هارونی؛ محمود خلیلی؛ سلیمه‌سادات کمیلی

دوره 5، شماره 19 ، آذر 1393، ، صفحه 1-20

چکیده

کانسار کهنگ در کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر قرار گرفته است. سنگ‌های آذرین منطقه شامل: آندزیت، آندزیت‌بازالت، داسیت و کوارتز‌مونزونیت (به صورت ولکانیک و ساب‌ولکانیک) است. رخداد دگرسانی فیلیک، آرژیلیک ... بیشتر

بررسی رفتار عناصر کمیاب و نادر خاکی در پهنه‌های دگرسانی گرمابی کانسار مس پورفیری سونگون

بتول تقی‌پور؛ محمد‌علی مکی‌زاده؛ سید وحید محمدی؛ فرهاد احمد‌نژاد

دوره 5، شماره 18 ، آبان 1393، ، صفحه 33-48

چکیده

کانسار مس پورفیری سونگون در 75 کیلومتری شمال‌غربی شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. کانه‌زایی پورفیری در ارتباط با توده نفوذی مونزونیتی-کوارتزمونزونیتی و دیوریتی-گرانودیوریتی میوسن رخ ... بیشتر کانسار مس پورفیری سونگون در 75 کیلومتری شمال‌غربی شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. کانه‌زایی پورفیری در ارتباط با توده نفوذی مونزونیتی-کوارتزمونزونیتی و دیوریتی-گرانودیوریتی میوسن رخ داده است. در این کانسار چهار رخساره دگرسانی شاخص پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپلیتیک معرفی شده است که تقریباً به صورت متحدالمرکز توده کانسار را در بر می‌گیرد. در این پژوهش، به مطالعه رفتار عناصر نادر خاکی در سه پهنه دگرسانی پتاسیک، فیلیک و آرژیلیک با توجه به اهمیت زمین‌شیمیایی و رخنمون آنها در زمان نمونه‌برداری پرداخته شده است. نتایج آزمایش‌های زمین‌شیمیایی عناصر کمیاب نشان می‌دهد که شباهت‌های زیادی در الگوی عناصر نادر خاکی در پهنه‌های مختلف دگرسانی و سنگ میزبان وجود دارد. در هر سه پهنه دگرسانی، عناصر LREE غنی‌شدگی و HREE تهی‌شدگی نشان می‌دهد. بی‌هنجاری Eu در پهنه پتاسیک منفی ضعیف، در پهنه فیلیک اندکی مثبت و در پهنه آرژیلیک بی‌هنجاری Eu دیده نمی‌شود. نسبت پایین‌تر (95/0) Ce/Ce* در پهنه پتاسیک، شرایط کاهشی حاکم را نشان می‌دهد و در پهنه فیلیک و آرژیلیک این نسبت بیشتر است که حضور سیالات دگرسان کننده با شرایط اکسایشی بالا را نشان می‌دهد. در مجموع، با توجه به شباهت الگوی عناصر نادر خاکی در پهنه‌های دگرسانی، پیشنهاد می‌شود که عوامل فیزیکوشیمیایی مشابهی مانند: pH، در دسترس بودن کمپلکس‌های مناسب در سیال و حضور کانی‌های ثانویه برای میزبانی REEها، بر هر سه پهنه دگرسانی حاکم بوده است.

دما-فشار‌سنجی فنوکریست‌های آمفیبول-پلاژیوکلاز سنگ‌های آتشفشانی در شرق کامو، شمال استان اصفهان (بخش میانی نوار آتشفشانی ایران مرکزی)

سید محسن طباطبایی‌منش؛ محمد سیاری؛ مرتضی شریفی

دوره 5، شماره 18 ، آبان 1393، ، صفحه 93-104

چکیده

سنگ‌های آتشفشانی بررسی شده در بخش میانی نوار آتشفشانی ایران مرکزی (کمان ماگمایی ارومیه-دختر) که بخشی از ایالت ماگمایی شمال زمین‌درز بیتلیس-زاگرس است، قرار دارد. این سنگ‌ها از نظر پتروگرافی ترکیب داسیت ... بیشتر

منشأ و جایگاه تکتونیکی سنگ‌های گرانیتی و دایک‌های دلریتی توده نفوذی نصرند، جنوب‌شرق اردستان

فاطمه سرجوقیان؛ زهرا حمزه‌ای؛ علی کنعانیان؛ جمشید احمدیان

دوره 5، شماره 17 ، فروردین 1393، ، صفحه 103-118

چکیده

توده نفوذی نصرند واقع در 40 کیلومتری جنوب‌شرق اردستان، پس از ائوسن به درون سنگ‌های آتشفشانی ائوسن پهنه ماگمایی ارومیه-دختر تزریق شده و از لحاظ سنگ‌شناسی عمدتاً شامل: گرانیت و گرانودیوریت است. سنگ‌های ... بیشتر

مطالعات کانی‌شناسی و ژئوشیمی توده نفوذی قهرود

افسانه بدر؛ محسن طباطبایی‌منش؛ محمدعلی مکی‌زاده؛ مهدی هاشمی؛ بتول تقی‌پور

دوره 4، شماره 15 ، اسفند 1392، ، صفحه 97-104

چکیده

توده گرانیتوییدی قهرود در 116 کیلومتری شمال‌غرب اصفهان بر روی نوار ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده است. این توده از جنس گرانودیوریت-تونالیت با سن میوسن میانی در شمال و جنوب روستای قهرود در مجموعه‌ای از شیل ... بیشتر

بررسی تحولات ماگمایی و پتروژنز توده‌های گرانیتوئید یزد

جواد قانعی اردکانی؛ حسین مهدی‌زاده شهری؛ علی درویش‌زاده؛ محمدعلی مکی‌زاده

دوره 4، شماره 16 ، بهمن 1392، ، صفحه 87-104

چکیده

توده‌های گرانیتوئیدی منطقه یزد به سن الیگو-‌میوسن دربخش مرکزی کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر واقع‌ شده ‌است. این توده‌ها درسنگ‌های آهکی کرتاسه سازند تفت و سنگ‌های آتشفشانی-رسوبی ائوسن نفوذ کرده و عموماً ... بیشتر

دوره 13 (1401)

دوره 12 (1400)

دوره 11 (1399)

دوره 10 (1398)

دوره 9 (1397)

دوره 8 (1396)

دوره 7 (1395)

دوره 6 (1394)

دوره 5 (1393)

دوره 4 (1392)

دوره 3 (1391)

دوره 2 (1390)

دوره 1 (1389)

کلیدواژه‌ها = دختر

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده