احمد جهانگیری؛ حسین محمودی نیا
چکیده
توده نفوذی گاودل در شمالباختری ایران و شمالخاوری پهنه ارومیه-دختر، در بخشی از پهنه قره‌داغ (ارسباران)- ارمنستان جنوبی جای دارد. ترکیب توده نفوذی این منطقه بیشتر گرانودیوریت، مونزونیت ...
بیشتر
توده نفوذی گاودل در شمالباختری ایران و شمالخاوری پهنه ارومیه-دختر، در بخشی از پهنه قره‌داغ (ارسباران)- ارمنستان جنوبی جای دارد. ترکیب توده نفوذی این منطقه بیشتر گرانودیوریت، مونزونیت و مونزودیوریت، همراه با دایک گرانودیوریتی است. نمونههای بررسی‌شده بیشتر دارای بافت گرانولار با کانیهای اصلی پلاژیوکلاز، آلکالی‌فلدسپار، آمفیبول ± کوارتز ± کلینوپیروکسن هستند. از دیدگاه زمینشیمیایی، این توده دارای SiO2 در گسترۀ 1/59-8/67 درصد وزنی، Al2O3 برابر با 09/14-3/18 درصد وزنی، Sr بالا (115- 18/507 ppm)، نسبتهای بالای Sr/Y (92/32 - 48/83) و La/Yb (64/14 – 47/87) و مقدارهای کم Y (ppm 05/12 – 3/16) است که نشان‌دهنده ویژگیهای آداکیتی این تودههای نفوذی هستند. الگوی جدایش‌یافته REE، فراوانی کم HREE و Y چه‌بسا در پی دارابودن گارنت یا آمفیبول در پسماندۀ جامد این ماگمای آداکیتی روی داده است. مقدارهای بالای Sr، بهنجاری منفی عناصری مانند Ti، Ta و Nb می‌تواند نشان‌دهنده نبود پلاژیوکلاز و بودن اکسیدهای آهن و تیتانیم در تفالۀ بجاماندة ذوب و یا پیامد جدایش فازهای بلورین مانند تیتانومگنتیت و آمفیبول (برپایه شواهد کانیشناسی) باشد. ماگماتیسم آداکیتی در این منطقه و شمالباختری ایران در پی فرایندهای گسیختگی صفحۀ اقیانوسی فرورو و ذوب‌بخشی این صفحه همراه با رسوب‌های روی آن و آغشتگی ماگما با مواد پوسته‌ای هنگام بالاآمدن ماگما روی داده است.
