سن‌سنجی سنگ‌های آتشفشانی و نیمه‌عمیق شمال شهرکرد با روش 40Ar/39Ar، رهیافتی نو پیرامون زمان وقوع و دوام پدیده آتشفشانی ژوراسیک در پهنه سنندج-سیرجان

امامی, سید نعیم; خلیلی, محمود

سن‌سنجی سنگ‌های آتشفشانی و نیمه‌عمیق شمال شهرکرد با روش 40Ar/39Ar، رهیافتی نو پیرامون زمان وقوع و دوام پدیده آتشفشانی ژوراسیک در پهنه سنندج-سیرجان

نویسندگان

چکیده

مجموعه آتشفشانی-آذرآواری شمال شهرکرد به صورت کمربندی با راستای شمال‌غرب-جنوب‌شرق با امتداد N50W در مساحتی بالغ بر 396 کیلومتر مربع به موازات پهنه ساختاری و گسل زاگرس و در بخش مرکزی پهنه سنندج-سیرجان استقرار یافته است. سنگ‌های آتشفشانی منطقه دارای سرشت بازیک و حدواسط است. سنگ‌های نیمه‌عمیق میکرودیوریتی به فرم استوک‌های کوچک رخنمون یافته‌اند. سنگ‌های آذرآواری شامل انواع توف، لاپیلی‌توف، آگلومرا، برش آتشفشانی و توفیت است. به منظور تعیین سن سنگ‌های آتشفشانی یاد شده، با توجه به وفور سنگ‌های حدواسط و وجود بلورهای سالم آمفیبول، روش 40Ar/39Ar بر روی آمفیبول‌های سنگ‌های آندزیت و نیز سنگ‌های نیمه‌عمیق با ترکیب دیوریتی انتخاب شد. سن سنگ‌های آتشفشانی و نیمه‌عمیق منطقه با روش 40Ar/39Ar از 148 تا 169 میلیون سال پیش، حد فاصل اشکوب‌های کالوین (دوگر فوقانی) تا تیتونین (مالم فوقانی) تعیین شده است. این سن منطبق با نتایج سن‌سنجی برروی توده‌های نفوذی در امتداد پهنه سنندج سیرجان، همچون: توده‌های گرانیتوئیدی الیگودرز و الوند است. تشکیل ماگمای مولد این توده‌ها به فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر صفحه ایران مرکزی نسبت داده شده است. بدین ترتیب، پدیده ولکانیسم منطقه به فاز کوهزایی سیمرین میانی تعلق دارد که برای نخستین بار در این بخش از پهنه سنندج-سیرجان و درمورد سنگ‌های آتشفشانی گزارش می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Volcanic and subvolcanic rocks dating in the north of Shahrekord by 40Ar/39Ar method, a new approach regarding the occurrence andduration of the Jurassic volcanism in the Sanandaj-Sirjan zone

نویسندگان [English]

Sayed Naeim Emami
Mahmoud Khalili

چکیده [English]

The volcano - sedimentary complex in the north of Shahrekord as a belt with NW-SW trendand 396 km2 area is parallel to the Zagros structural zone within the central part of the Sanandaj- Sirjan Zone. The volcanic rocks have mafic and intermediate affinity. The subvolcanic microdiorite rocks were exposed as small stocks. The pyroclastic rocks are composed of tuffs, lapilli tuffs, agglomerates, volcanic breccias and tuffites. To determine the age of the aforementioned volcanic rocks, due to the presence of fresh amphibole crystals in the andesitic and microdioritic rocks, 40Ar/39Ar dating method was applied. On the base of 40Ar/39Ar data, the studied volcanic and subvolcanic rocks have formed between 145 to 169 Ma corresponding to Callovian to Titonian stages (upper Dogger to upper Malm of Jurassic period). The dating results are well consistent with the other geochronological studies performed on some of the intrusive bodies in the Sanandaj-Sirjan Zone (i.e. Aligoodarz and Alvand intrusives) which are related to the subduction of Neothetyan Oceanic Lithosphere below the Central Iran Plate. Nevertheless, the aforesaid volcanism, belonging to middle Kimmerian orogenic phases in this part of the Sanandaj-Sirjan Zone, is reported for the first time.

کلیدواژه‌ها [English]