پترولوژی

ژئوشیمی و سن سنجی توده نفوذی زرین شمال شرق اردکان، ایران مرکزی

نسیم عسکری؛ رضا زارعی سهامیه؛ جعفر عمرانی؛ محمدهاشم امامی؛ پاتریزیا فیاناکا؛ کارملا واکارو؛ کولومبو تسیناری

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 1-30

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.130084.1246

چکیده

توده گرانیتوییدی زرین در ایران مرکزی، بلوک یزد رخنمون دارد. این سنگ‌ها اغلب متاآلومین تا کمی پرآلومین و ازلحاظ ترکیب از نوع گرانیت‌های نوع I هستند. سن‌سنجی زیرکن U-Pb (SHRIMP) سن توده گرانیتی زرین را Ma 567-557 ... بیشتر

زمین‌شیمی و ریزدماسنجیِ میانبارهای سیال کانی‏‌سازی مس و آهن در سنگ‌های آتشفشانی شمال خور، خاور ایران

غلامرضا فتوحی راد؛ محمد حسین یوسف‌زاده؛ حسین عباسی نیاز آبادی

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 31-50

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.126602.1213

چکیده

مجموعة آتشفشانی شمال خور در استان خراسان جنوبی، در فاصلة 90 کیلومتری شمال‏‌باختری‌ بیرجند در خاور ایران رخنمون دارد. سنگ‌های آتشفشانی یادشده شامل آندزیت‏‌ بازالت، آندزیت و تراکی‏‌آندزیت، لاتیت، ... بیشتر مجموعة آتشفشانی شمال خور در استان خراسان جنوبی، در فاصلة 90 کیلومتری شمال‏‌باختری‌ بیرجند در خاور ایران رخنمون دارد. سنگ‌های آتشفشانی یادشده شامل آندزیت‏‌ بازالت، آندزیت و تراکی‏‌آندزیت، لاتیت، داسیت تا ریوداسیت و سنگ‌های آذرآواری شامل توف و برش‏‌های آتشفشانی هستند. بافت غالب در این سنگ‌ها پورفیری است. سری ماگمایی بیشتر نمونه‏‌ها کالک‌آلکالن است؛ اما برخی به سری توله‏‌ایت گرایش نشان می‌دهند. در این منطقه، کانی‏‌سازی آهن به‌صورت مگنتیت، هماتیت و به مقدار کمتر گوتیت است و با توجه به شواهد صحرایی و سنگ‌نگاری خاستگاه ماگمایی دارد. بورنیت که تنها کانه مس است به‏‌صورت اولیه و در حجم کم پدید آمده است. حضور بورنیت و پیریت که فازهای سولفیدی هستند به مقدار بسیار کم و نبود دیگر کانه‏‌های سولفیدی اولیه مس در منطقه به‌همراه فازهای ثانویه کانه‏‌سازی مس در حجم‏‌های بسیار بیشتر، همگی نشان‌دهندة یک محلول گرمابی است که مراحل پایانی تفریق ماگمایی را پشت سر گذاشته و احتمالاً کانه‏‌های برونزاد مس مانند کالکوسیت در پهنة غنی‏‌شده را پدید آورده است. دیگر کانه‏‌های مس ثانویه هستند و شامل کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت است. دماسنجی میانبارهای سیال کوارتز در مناطق غار کفتر و حوض‌سبز بازة دمایی 324- 187 درجة سانتیگراد را برای کانی‌سازی‌ مس نشان می‌دهد. ازاین‌رو، کانی‏‌سازی مس در حقیقت به شرایط گرمابی اپی‌ترمال تا مزوترمال مربوط است.

ویژگی های آتشفشان شناسی و ژئوشیمیایی محصولات آخرین فوران سبلان، شمال غرب ایران

رضا فهیم گیلانی؛ سید جمال شیخ ذکریایی؛ علی درویش زاده؛ منصور وثوقی عابدینی

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 125-146

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2019.115533.1119

چکیده

آتشفشان سبلان در شمال غرب ایران و در 25 کیلومتری جنوب مشکین شهر در زون ساختاری البرز غربی- آذربایجان قرار دارد. سنگ های تشکیل دهنده سبلان و دامنه های شرقی و شمالی آن با حجم قابل توجهی از نهشته های پیروکلاستیک ... بیشتر

مطالعه پترولوژیکی و ایزوتوپی سنگ‌های بازالت‌های برزند و مقایسه آن با سنگ‌های بازالت‌های پشتاسر در جنوب شهرستان گرمی

محمد مبشرگرمی؛ رضا زارعی سهامیه؛ مهراج آقازاده؛ احمد احمدی خلجی؛ غلامرضا احمدزاده؛ پترس لی راکس

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 23-52

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2018.110094.1079

چکیده

بازالت‌های برزند (ادامه بازالت‌های کوسملین در ایران) با روند موازی نسبت به بازالت‌های پشتاسر از لحاظ استراتیگرافی سن قدیمی‌تری دارند. این بازالت‌ها با ساخت منشوری بیشتر دارای ترکیب موژه-آریت بوده ... بیشتر بازالت‌های برزند (ادامه بازالت‌های کوسملین در ایران) با روند موازی نسبت به بازالت‌های پشتاسر از لحاظ استراتیگرافی سن قدیمی‌تری دارند. این بازالت‌ها با ساخت منشوری بیشتر دارای ترکیب موژه-آریت بوده و بافت هیالومیکرولیتی پورفیریتیک و گلومروپورفیریتیک نشان می‌دهند. کانی‌های اصلی آن پلاژیوکلازهای غنی از کلسیم و کلینوپیروکسن‌های دیوپسیدی و مقادیری کانی‌های اپک به همراه میکرولیت‌های سانیدین، آمفیبول پارگازیتی، بیوتیت و لویسیت می‌باشند. لویسیت‌ها عموماً به آنالسیم تبدیل شده‌اند. ماگمای مولد این سنگ‌ها دارای سرشت پتاسیک و شوشونیتی است. در نمودارهای چند عنصری، فروافتادگی‌های عناصر Ti, Ta و Nb و غنی‌شدگی شاخص عناصر LILE و LREE وابستگی ماگمای مولد این سنگ‌ها را با محیط‌های وابسته به فرورانش نشان می‌دهد. بر اساس نسبت‌های ایزوتوپی رادیوژنیک، گوشته منشأ سنگ‌های بازالتی برزند در حدود 8/0 تا 9/0 میلیارد سال پیش از یک گوشته بارور اولیه جدا شده است. بر اساس نسبت‌های 87Sr/86Sr اولیه 0004/0±70499/0 و 143Nd/144Nd اولیه 0004/0±5127/0 سن 7/1±39 تا 5/1±41 میلیون سال برای نمونه‌ها تخمین زده شده است. شواهد ژئوشیمیایی نشانگر ذوب بخشی حدود 5 درصدی اسپینل گارنت لرزولیت فلوگوپیت دار برای منشأ سنگ‌های بازالتی برزند و بیش از 5% برای بازالت‌های پشتاسر است که از غنی شدگی منشأ طی متاسوماتیسم فرورانشی و رسوبات توربیدیتی تأثیر پذیرفته است. بازالت‌های منطقه برزند دارای ویژگی‌های مشترک با بازالت‌های جوان‌تر پشتاسر بوده و نشانگر تشکیل در محیط کمان عادی بعد از برخورد هستند.

پیدایش و شیمی‌‌کانی‌های سولفیدی و اکسیدی برون‌زاد در کانسار پلی‌متال ماهور غرب نهبندان

محمد بومری؛ حبیب بیابانگرد؛ کازو ناکاشیما؛ مرتضی اسفرم

دوره 4، شماره 14 ، تیر 1392، ، صفحه 17-30

چکیده

کانسار پلی‌متال ماهور در 130 کیلومتری غرب نهبندان در حاشیه شرقی بلوک لوت واقع شده است. کانه‌زایی برون‌زاد در امتداد شمالی-جنوبی در سنگ‌های آتشفشانی ترشیاری دگرسان شده دیده می‌شود. کانی‌های برون‌زاد ... بیشتر

رفتار عناصر اصلی و کمیاب کانی تورمالین در پگماتیت‌های منگاوی و گنجنامه (استان همدان)

احمد احمدی خلجی؛ زهرا طهماسبی؛ فرهاد زال؛ زهرا شعبانی

دوره 7، شماره 27 ، مهر 1395، ، صفحه 1-24

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2016.21015

چکیده

پگماتیت‌های منگاوی (جنوب‌خاوری همدان) و گنجنامه (جنوب‌باختری همدان) بخشی از تودة گرانیتوییدی الوند در پهنه سنندج-سیرجان هستند. ترکیب تورمالین‌ها در منطقه منگاوی شورل و در منطقه گنجنامه شورل-فویتیت ... بیشتر پگماتیت‌های منگاوی (جنوب‌خاوری همدان) و گنجنامه (جنوب‌باختری همدان) بخشی از تودة گرانیتوییدی الوند در پهنه سنندج-سیرجان هستند. ترکیب تورمالین‌ها در منطقه منگاوی شورل و در منطقه گنجنامه شورل-فویتیت است. در تورمالین‌های گنجنامه، مقدار Al و به تناسب با آن، مقدار جایگاه خالی X بیشتر از منطقه منگاوی است؛ اما در کل، جانشینی‌های اصلی در هر دو نوع تورمالین از انواع پروتون‌زایی و افزایش آلومینیم و جانشینی‌هایی است که در آنها افزایش Al و جایگاه خالی X و کاهش Fe روی‌می‌دهد. جانشینی نوع اول به پیدایش اولنیت منجر شده و دومی موجب پیدایش فویتیت و تورمالین‌های حاوی آلومینیم و جایگاه خالی X شده‌ است. نبود ترکیب دراویت و وجود Fe# بیش از 8/0 در همه نمونه‌های آنالیزشده نشان‌دهنده ماگمایی‌بودن تورمالین در این پگماتیت‌هاست. افزون بر این، وجود جانشینی‌هایی از نوع جایگاه خالی X و Na+Al (سازندگان اولنیت) را می‌توان نشان‌دهنده ماگمایی‌بودن تورمالین دانست؛ زیراکه عناصر مورد نیاز تورمالین (بور، آهن، سدیم و آلومینیم) از خود سیال ماگمایی تامین‌شده‌است. مقدار HREE‌ها در تورمالین‌های منگاوی به‌علت همراهی با گارنت بسیار کم است؛ اما تورمالین‌های گنجنامه در نبود گارنت دارای مقدار بالایی از این عناصر هستند. ازاین‌رو، اگرچه تورمالین‌ها دارای جانشینی‌های گسترده‌ای هستند؛ اما تمایل چندانی به جذب عناصر ‌خاکی نادر ندارند. کانی‌های همایندِ (پاراژنز) تورمالین بیشترین ﺗﺄثیر را در کنترل مقدار عناصر ‌خاکی نادر آن دارند.

زمین‌شیمی و سنگ‌زایی منشورهای بازالتی جنوب شهرستان گرمی (استان اردبیل)

محمد مبشرگرمی؛ احمد جهانگیری

دوره 8، شماره 31 ، آذر 1396، ، صفحه 165-188

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2017.81974.0

چکیده

مجموعه سنگ‏‌های آتشفشانی مافیک ائوسن جنوب‏‌خاوری شهرستان گرمی بیشتر به‌صورت منشورهای بازالتی دیده می‏‌شوند. این منشورها از سنگ‏‌های مافیکِ آلکالی‌الیوین‌بازالت ساخته شده‌اند و با ستبرای ... بیشتر

شیمی کانی، جایگاه زمین ساختی و دما-فشارسنجی توده نفوذی گابرو-دیوریت (جنوب تیکمه داش)، آذربایجان شرقی

مرضیه رضایی اقدم؛ احمد جهانگیری؛ محسن مؤید؛ قهرمان سهرابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1399

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2020.122066.1168

چکیده

توده نفوذی گابرو-دیوریتی بستان آباد- هشترود درجنوب تیکمه داش به داخل سنگ‌های آتشفشانی- رسوبی ائوسن نفوذ کرده است. شیمی کانی‌های تشکیل دهنده این توده نفوذی نشان می‌دهد که پلاژیوکلازها و کلینوپیروکسن ... بیشتر

مشاهده مقاله

زمین‌شیمی و جایگاه زمین‌ساختی گرانیتوئید نوع A در پهنه سنندج-سیرجان: شیروانه، شمال خاور سنقر(استان کرمانشاه)

اشرف ترکیان؛ علی نیک نظر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2020.123999.1191

چکیده

گرانیتوئید باختر شیروانه در شمال خاور شهرستان سنقر و در پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد. قسمت اعظم توده از گرانیت و آلکالی فلدسپارگرانیت تشکیل شده است ، در حالیکه سنگهای کوارتزمونزونیتی و کوارتزسینیتی ... بیشتر

مشاهده مقاله

پتروژنز اسکارن های بارور وابسته به مجموعه گرانیتوئیدی سنقر ، شمال زون سنندج-سیرجان، ایران

فروغ معظمی گودرزی؛ رضا زارعی سهامیه؛ حسن زمانیان؛ احمد احمدی خلجی؛ شهریار محمودی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2021.125518.1208

چکیده

نهشته آهن دار گلالی با مجموعه سنگ‌های نفوذی سنقر (ژوراسیک میانی) ارتباط دارد. ‌سه فاز اصلی در مجموعه نفوذی سنقر قابل تشخیص است: (1) گرانیت (هولولوکوکراتیک)، (2) مونزونیت تا دیوریت (مزوکراتیک) (3) گابرو. در ... بیشتر نهشته آهن دار گلالی با مجموعه سنگ‌های نفوذی سنقر (ژوراسیک میانی) ارتباط دارد. ‌سه فاز اصلی در مجموعه نفوذی سنقر قابل تشخیص است: (1) گرانیت (هولولوکوکراتیک)، (2) مونزونیت تا دیوریت (مزوکراتیک) (3) گابرو. در نهشته گلالی هردو اگزواسکارن و اندواسکارن در امتداد مجاورت گرانیتوئیدها و سنگ میزبان کربناته مشاهده می شود. مشاهدات صحرایی و داده های سنگ کل به دست آمده از توده های شمال شرق سنقر بیانگر ارتباط کانسارهای منطقه با موقیت تکتونیکی و سرشت پتروزنتیکی سنگ های نفوذی منطقه است.ویژگی های صحرایی و چندین ویژگی پتروگرافی و ژئوشیمیایی شامل: حضور کانی های پلاژیوکلاز کلسیک، هورنبلند منیزیم دار، متاآلومینوس (ضریب اشباعی آلومینا ASI<1))(، غنی شدگی از عناصر LREE و تهی شدگی از عناصر HREE نشان می دهند که فاز مزوکراتیک واحد 1 حاصل مخلوطی از اجزای مشتق شده از گوشته و پوسته قاره ای نسبتا بالغ، در نتیجه ی فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر پوسته قاره ای سنندج-سیرجان است و دارای پتانسیل بالا برای نهشته‌های اسکارنی Fe-Cu-Au است. در حالی که فاز لوکوکراتیک نوع A بخش 2 با ماهیت آلکالن، پتاسیم بالا، نسبت بالایGa/Al ، غنی شدگی از عناصر HFSE مانند Ta، Nb، Ga، Zr و Pb و تهی شدگی از Eu و عناصر سازگار مانند Cr در الگوی توزیع عناصر نادر خاکی دارای ماهیت A-type از یک منشأ هیبریدی و در یک جایگاه پس از برخورد ، دارای اجزاء گوشته و پوسته ای که به وسیله مخلوط شدکی با پوسته بالایی آلایش یافته تشکیل شده است. و استعداد بالایی برای کانی سازی‌هایMo ,Sn و W دارد.

مشاهده مقاله

سنگ‌شناسی و محیط تکتونوماگمایی گرانیتوئید ذرتی، جنوب غرب بیرجند، شرق بلوک لوت

عباداله طولابی نژاد؛ احمد احمدی خلجی؛ محمد ابراهیمی؛ حبیب بیابانگرد؛ رسول اسمعیلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 فروردین 1400

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2021.125463.1207

چکیده

توده گرانیتوئیدی ذرتی در حاشیه شرقی بلوک لوت برونزد دارد. این توده شامل تونالیت بیوتیت‌دار و سینوگرانیت- آلکالی فلدسپار گرانیت به همراه گرانودیوریت‌های پورفیروئیدی بیوتیت و تورمالین‌دار، گرانیت، ... بیشتر توده گرانیتوئیدی ذرتی در حاشیه شرقی بلوک لوت برونزد دارد. این توده شامل تونالیت بیوتیت‌دار و سینوگرانیت- آلکالی فلدسپار گرانیت به همراه گرانودیوریت‌های پورفیروئیدی بیوتیت و تورمالین‌دار، گرانیت، آنکلاوهای آذرین و رسوبی دگرگون‌شده و رگه‌ها و دایک‌های فلسیک است. این توده نفوذی از نوع کالک‌آلکالن پتاسیم بالا، پرآلومینوس و از گرانیت‌های نوع S می‌باشد. نمودارهای عناصر فرعی و خاکی کمیاب حداقل دو روند را نشان می‌دهند که احتمالاً بیانگر خاستگاه متفاوتی برای واحدهای مختلف سنگی این توده می‌باشد. سنگ‌های سازنده این گرانیتوئید از عناصری همچونRb, Th, U, K و Pb غنی‌شدگی و از عناصری چون Nb, Sr, P, Ti و Zr تهی‌شدگی نشان می‌دهند که از نشانه‌های دخالت پوسته در شکل‌گیری ماگماهای مناطق برخوردی محسوب می‌شوند. واحدهای گرانودیوریت پورفیروئیدی تورمالین‌دار و سینوگرانیت تا آلکالی فلدسپار گرانیت از ذوب یک پروتولیت متاپلیتی غنی از رس با منشأ پوسته بالایی و بدون دخالت گوشته به کمک آبزدایی موسکوویت و در یک کمان برخوردی شکل گرفته‌اند. واحدهای گرانودیوریت پورفیروئیدی بیوتیت‌دار به همراه گرانیت، تونالیت بیوتیت‌دار و آنکلاوهای آن از ذوب یک پروتولیت متاگری‌وک فقیر از رس با منشأ پوسته بالایی و بدون دخالت گوشته به کمک آبزدایی بیوتیت و محیط تکتونیکی به ترتیب برخوردی و پس از برخورد حاصل شده‌اند. نمودارهای تعیین فشار و دما نشانگر فشار آب 5 kbar ≥ و دمای 650 تا 700 درجه سانتیگراد برای گرانودیوریت‌های پورفیروئیدی بیوتیت و تورمالین‌دار و سینوگرانیت تا آلکالی فلدسپار گرانیت و دمای 775 درجه سانتیگراد برای گرانیت، تونالیت‌های بیوتیت‌دار و آنکلاوهای آن می‌باشد.

مشاهده مقاله

پتروگرافی، ژئوشیمی و پتروژنز سنگ‌های بازالتی منطقه علی‌آباد گروس به عنوان بخشی از مجموعه افیولیتی صحنه-هرسین، شرق کرمانشاه

سیاوش امیدیان فر؛ سید حسام الدین معین زاده؛ محسن آروین؛ محمد رهگشای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اردیبهشت 1400

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2021.125052.1203

چکیده

در این مطالعه با استفاده از مشاهدات صحرایی، پتروگرافی و نیز نتایج آنالیزهای ژئوشیمی سنگ کل (XRF و ICP-MS) به بررسی سنگ-های آتشفشانی منطقه علی آباد گروس در جنوب صحنه پرداخته شده است. این سنگ‌های آتشفشانی بخشی ... بیشتر در این مطالعه با استفاده از مشاهدات صحرایی، پتروگرافی و نیز نتایج آنالیزهای ژئوشیمی سنگ کل (XRF و ICP-MS) به بررسی سنگ-های آتشفشانی منطقه علی آباد گروس در جنوب صحنه پرداخته شده است. این سنگ‌های آتشفشانی بخشی از مجموعه افیولیتی محدوده صحنه-هرسین (کرتاسه پسین تا ائوسن پسین) می‌باشند و به صورت بالشی و توده‌ای قابل مشاهده‌اند. از نظر پتروگرافی این سنگ‌ها ترکیب بازالتی دارند و بافت‌های غالب در آنها پورفیریتیک و گلومروپورفیریتیک است. این سنگ‌ها دارای سرشت ماگمایی تولئیتی می‌باشند. همچنین، الگوی پراکندگی عناصر خاکی نادر و الگوی پراکندگی عناصر فرعی و کمیاب و نیز موقعیت نمونه‌های مورد بررسی در نمودارهای تمایز انواع سنگ‌های بازالتی با اختصاصات ژئوشیمیائی مختلف گویای تشابه آنها با سنگ‌های بازالتی پشته‌های میان اقیانوسی مرتبط با پلوم-های گوشته‌ای (P-MORB) است. ماگمای والد این سنگ‌ها می‌تواند در نتیجه ذوب بخشی کم (کمتر از 3 درصد) یک منشأ پریدوتیتی حاوی اسپینل ایجاد شده باشد. در قیاس با سنگ‌های بازالتی منطقه علی آباد گروس سایر رخنمون‌های سنگ‌های آتشفشانی در گستره مجموعه افیولیتی محدوده صحنه-هرسین اختصاصات ژئوشیمیائی سنگ‌های بازالتی پشته‌های میان اقیانوسی وابسته به پلوم‌های گوشته‌ای (P-MORB)، سنگ‌های بازالتی پشته‌های میان اقیانوسی غنی‌شده (E-MORB) و نیز سنگ‌های بازالتی درون صفحه‌ای (WPB) را نشان می‌دهند.

مشاهده مقاله

کانه‌زایی مس (سرب و روی) اپی‌ترمال نوع سولفیداسیون حدواسط در رخداد معدنی مرشون 2 (جنوب‌خاور زنجان): شواهد کانه‌زایی، زمین‌شیمی و میانبارهای سیال

سمیه محمدی؛ حسین کوهستانی؛ میر علی اصغر مختاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آذر 1400

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2021.128215.1229

چکیده

کانه‌زایی در رخداد معدنی مرشون 2 شامل رگه‌های کوارتز- سولفیدی با میزبان توف‌های حدواسط بوده و به چهار مرحله تقسیم می‌شود. مرحله اول کانه‌زایی با سیلیسی‌شدن سنگ‌های میزبان با اندکی پیریت دانه‌‌پراکنده ... بیشتر کانه‌زایی در رخداد معدنی مرشون 2 شامل رگه‌های کوارتز- سولفیدی با میزبان توف‌های حدواسط بوده و به چهار مرحله تقسیم می‌شود. مرحله اول کانه‌زایی با سیلیسی‌شدن سنگ‌های میزبان با اندکی پیریت دانه‌‌پراکنده مشخص می‌شود. مرحله دوم شامل رگه‌ها و بِرش‌های گرمابی با سیمان کوارتز- سولفیدی (کالکوپیریت و پیریت) است. مرحله سوم کانه‌زایی با حضور کوارتز (کلسیت)، اسفالریت و گالن ± کالکوپیریت و پیریت در رگه‌ها و سیمان گرمابی بِرش‌ها مشخص می‌شود. مرحله چهارم شامل رگه- رگچه‌های کوارتز- کلسیتی تأخیری نابارور است. دگرسانی گرمابی شامل دگرسانی‌های سیلیسی، آرژیلیک متوسط، کربناتی و پروپلیتیک است. پیریت، کالکوپیریت، گالن و اسفالریت کانی‌های معدنی و کوارتز، سریسیت، کلریت و کلسیت کانی‌های باطله می‌باشند. بافت کانسنگ شامل رگه- رگچه‌ای، بِرشی، شانه‌ای، پوسته‌ای، گل‌کلمی، کاکلی، پرمانند، تیغه‌ای، اسکلتی و پُرکننده فضای خالی است. الگوی عناصر کمیاب و کمیاب خاکی به‌‌هنجارشده به کندریت برای نمونه‌های کانه‌دار مشابه است که می‌تواند بیانگر تشکیل آنها در ارتباط با یک فرایند گرمابی باشد. مطالعات میانبارهای سیال نشان می‌دهد سیالات مسئول کانه‌زایی در رخداد معدنی مرشون 2 یک سیستم H2O-NaCl با دمای متوسط و شوری پایین است. روند تکامل سیال کانه‌ساز با فرایندهای آمیختگی و جوشش سیالات هم‌خوانی دارد. رخداد معدنی مرشون 2 از نوع کانسارهای اپی‌ترمال سولفیداسیون حدواسط است.

مشاهده مقاله

شواهدی برای فرایند آمیختگی/اختلاط ماگمایی در توده‌های نفوذی قروه (کردستان): با تاکید بر شاخص‌های بافتی و ژئوشیمیایی

سیده اعظم موسوی؛ اشرف ترکیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اردیبهشت 1401

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.130372.1251

چکیده

توده‌های نفوذی مورد بررسی در شمال پهنه‌ی سنندج-سیرجان و در استان کردستان برونزد دارند. در این مجموعه میزبان‌ توده-های گرانیتی، گرانودیوریت و مونزونیت بوده و انکلاوهای موجود در آنها نیز ترکیب دیوریتی ... بیشتر توده‌های نفوذی مورد بررسی در شمال پهنه‌ی سنندج-سیرجان و در استان کردستان برونزد دارند. در این مجموعه میزبان‌ توده-های گرانیتی، گرانودیوریت و مونزونیت بوده و انکلاوهای موجود در آنها نیز ترکیب دیوریتی و گابرویی دارند. انکلاوها با اشکال گردشده و بیضوی در سنگ‌های میزبان پراکنده هستند، عموماً مرز ناگهانی با سنگ میزبان داشته و از مجموعه کانی‌های آذرین تشکیل شده‌اند. حضور انکلاوهای ریز دانه مافیک همراه با شواهدی از وجود بافت‌های ناتعادلی مانند فلدسپار با بافت‌های پوئی-کیلیتیک، حضور انبوهه‌های مافیک و آپاتیت‌های سوزنی، بلورهای پلاژیوکلاز کوچک مجزا در پلاژیوکلازهای بزرگ یا حضور دو نسل پلاژیوکلاز، حالت منطقه‌بندی و حاشیه انحلالی در پلاژیوکلاز همگی آمیختگی ماگمایی را تأیید می‌کنند. مطالعات صحرایی، سنگ‌شناسی و ژئوشیمیایی نشان می‌دهند که ماگمای سازنده این مجموعه از نوعI ، متاآلومین و در سری کالک‌آلکالن قرار دارند. با توجه به غنی‌شدگی انکلاوها ازCr, Ni ,Co وHREE منشا انکلاوها گلبول‌هایی از ماگماهای مافیک است. همچنین محتوای نسبتاً بالایMg# در انکلاوها (62/0-52/0) نسبت به سنگ میزبان (48/0-34/0Mg#=)، منبع ماگماهای گوشته‌ایی را محتمل‌تر می‌کند. علاوه بر ویژگی‌های ژئوشیمیایی یاد شده انکلاوها نسبت به سنگ‌های میزبان‌ از LREE و LILE تهی شده و از تیتانیوم غنی شده هستند، لذا به نظر می‌رسد از دو ماگمای مختلف منشا گرفته و صرفاً به سبب فرایند آمیختگی /اختلاط ماگمایی در کنار یکدیگر قرار گرفته باشند.

مشاهده مقاله

ژئوترموبارومتری گدازه‌های تراکی آندزیتی اوچ بلاغی ، پژوهشی بر ولکانیسم سنوزوئیک آغازین پهنه ماگمایی طارم-هشتجین

منیره خیرخواه؛ آزاد کریمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اردیبهشت 1401

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.130813.1254

چکیده

این پژوهش نتایج داده‌های شیمی‌کانی سنگ‌های آتشفشانی سنوزوییک آغازین پهنه‌ی ماگمایی طارم-هشتجین را ارائه می‌کند. گدازه‌های اوچ بلاغ در شمال زنجان، بخشی از فوران‌های الیگوسن در فلات ایرانی- ترکی ... بیشتر

مشاهده مقاله

کانی‌شناسی و ژئوشیمی زون‏های دگرسانی گرمابی زیر کانسار سولفید توده‎ای آتشفشان‌زاد سرگز، کرمان

زهرا بدرزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1401

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.132135.1262

چکیده

کانسار سولفید توده‎ای آتشفشان‌زاد مس- روی سرگز در پهنه سنندج-سیرجان جنوبی و در جنوب‎شرق کرمان قرار دارد. توالی آتشفشانی-رسوبی سرگز شامل سنگ‎های آتشفشانی و آذرآواری با ترکیب مافیک و فلسیک و سنگ‎های ... بیشتر کانسار سولفید توده‎ای آتشفشان‌زاد مس- روی سرگز در پهنه سنندج-سیرجان جنوبی و در جنوب‎شرق کرمان قرار دارد. توالی آتشفشانی-رسوبی سرگز شامل سنگ‎های آتشفشانی و آذرآواری با ترکیب مافیک و فلسیک و سنگ‎های رسوبی ماسه‏سنگ، آهک و توف‎آهکی با روند شمال‎غرب-جنوب‎شرق است که کانه‌زایی در سنگ میزبان بازالتی با ماهیت عمدتاً تولئیتی تا انتقالی رخ داده است. زون های دگرسانی‎ مرتبط با سیستم کانه‎زایی، بیانگر زون‎های بالارونده سیال هیدروترمال هستند و در پایپ دگرسانی با یک هسته مرکزی سیلیسی و سیلیس ± سریسیتی مشخص می‏شوند که به ترتیب به زون‎های سیلیسی-کلریتی، کلریت- سیلیسی و در نهایت کلریت-سریسیت در حاشیه منتهی می‌گردد. دگرسانی گسترده با گسترش کلریت و سریسیت آغاز شده که متعاقباً توسط کلریت، سپس سریسیت و در نهایت با افزایش شدت فعالیت هیدروترمال در مرکز زون دگرسانی، با کوارتز جایگزین شده است. علیرغم دگرسانی شدید سنگ‌های آتشفشانی، عناصر نامتحرک مانند Ti و Zr اساساً بدون تغییر باقی مانده‎اند که به این ترتیب امکان شناسایی سنگ اولیه و انجام محاسبات تغییرات جرمی به عمل آمد. محاسبات تغییرات جرمی نشان داد که به طور کلی پهنه‎های دگرسانی زیر و اطراف توده‌معدنی با کاهش جرمی مشخص Na2O و CaO و افزایش جرمی بالایی از MgO ، SiO2 و K2O همراهند. افزایش جرمی Si در 5 تا 10 متری زیر عدسی سولفید توده‎ای بالاترین مقدار را دارد. سنگ‎های بازالتی کمرپایین به شدت سیلیسی‎شده که درست زیر عدسی سولفید توده‎ای کانسار سرگز قرار دارند با سیلیس سفید تا خاکستری ریزبلور مشخص می‎شوند.

مشاهده مقاله

تحول سیالات کانه‌ساز در کانسار طلای داشکسن، شمال‌خاور قروه، باختر ایران، براساس ترکیب شیمیایی تورمالین و داده‌های سیالات درگیر

محمد مرادی؛ زهرا اعلمی‌نیا؛ ابراهیم طالع فاضل؛ مهین منصوری اصفهانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 خرداد 1401

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.132378.1265

چکیده

کانسار طلای داشکسن با ذخیره‌ اکسیدی 52 میلیون تن و عیار‌ متوسط 77/1 گرم بر تن طلا، در میزبان داسیت/ریوداسیت پورفیری و برش‌های داسیتی میوسن میانی، در باختر ایران شکل گرفته است. تورمالین در کانسار داشکسن ... بیشتر کانسار طلای داشکسن با ذخیره‌ اکسیدی 52 میلیون تن و عیار‌ متوسط 77/1 گرم بر تن طلا، در میزبان داسیت/ریوداسیت پورفیری و برش‌های داسیتی میوسن میانی، در باختر ایران شکل گرفته است. تورمالین در کانسار داشکسن با بافت‌های افشان، رگه/رگچه و برشی رخ داده و در مطالعات پتروگرافی به شکل‌های سوزنی (نوع اول)، شعاعی (نوع دوم) و تیغه‌ای کشیده (نوع سوم)، مشاهده می‌شود. ترکیب شیمیایی سه نوع تورمالین بر روی نمودارهای مختلف بیانگر آن است که می‌توانند نماینده ماهیت و تحولات سیال کانه‌ساز باشند. بر اساس تجزیه‌های ریزکاوالکترونی، تورمالین‌های‌ نوع اول و سوم دارای ترکیب دراویت و نوع دوم دراویت متمایل به شورل هستند.تورمالین‌های نوع سوم برخلاف تورمالین‌های دو نوع دیگر، منطقه‌بندی ضعیفی نشان می‌دهند و مقادیر بالاتری از عناصر Na، K، Feو Mg و مقادیر کمتری از Ca دارند. روی نمودار سه‌تایی Fetot-Ca-Mg در جایگاه متاپسامیت و متاپلیت‌های فقیر از کلسیم و سنگ‌های کوارتز-تورمالینی قرار می‌گیرند. نسبت بالاتر Fe/(Fe+Mg) در انواع یک و دو، بیانگر خاستگاه ماگمایی-گرمابی آنهاست در حالیکه این نسبت‌ در تورمالین‌های نوع سوم متفاوت است و به سمت شرایط گرمابی تمایل دارد. مطالعات سیالات درگیر بر روی رگه‌‌های کوارتز-تورمالین-پیریت، گویای شوری بین 9/15 تا 8/16 درصد وزنی معادل نمک و دمای همگن‌شدن بین 185 تا 254 درجه سانتیگراد است. شواهد این پژوهش نشان می‌دهد که رگه کوارتز-تورمالین-پیریت در کانسار داشکسن موثر از وجود یک سامانه گسلی و ناشی از تغییرات فیزیکوشیمیایی سیال کانه‌ساز در شرایط فشارزدایی و احتمالاً ترکیب با آب‌های جوی کم عمق شکل گرفته است.

مشاهده مقاله

اهمیت مطالعات عددی بافت سنگ های دگرگونی

منیر مجرد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1401

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.132883.1271

چکیده

موضوع مطالعه حاضر تمرکز بر محاسبات کمّی بر روی بافت سنگ‌های دگرگونی است. برای این منظور تنوعی از سنگ‌های دگرگونی واجد بلور گارنت از استان‌آذربایجان غربی انتخاب شده و بر روی آنها اندازه‌گیری های مرتبط ... بیشتر موضوع مطالعه حاضر تمرکز بر محاسبات کمّی بر روی بافت سنگ‌های دگرگونی است. برای این منظور تنوعی از سنگ‌های دگرگونی واجد بلور گارنت از استان‌آذربایجان غربی انتخاب شده و بر روی آنها اندازه‌گیری های مرتبط صورت گرفته است. نتایج بررسی شکل نشان می‌دهد صرفنظر از ترکیب سنگ کل و یا نوع دگرگونی و حتی با دخالت فشارهای جهت‌دار، همواره نسبت محور عرض به محور طول (w/l) بلور گارنت حدود 9/0 بوده و محصول هم بعدی تولید شده است. با مطالعه CSD بلورهای گارنت در سنگ‌های دگرگونی معلوم شد نسبت سرعت هسته‌بندی به نرخ رشد (J/G) همیشه چندین برابر بالاتر بوده که حاکی از بالا بودن درجه خروج از حالت تعادل در مراحل اولیه تبلور می‌باشد. جوش‌خوردگی بلورهای ریزتر (درشت‌شدگی) در بخش ابتدایی الگو مشخص است. از تغییر ناگهانی شیب الگو وجود دو جمعیت آماری گارنت ناشی از تبلور طی دو فاز دگرگونی جداگانه نتیجه می‌شود که با بررسی‌های ریزساختاری همخوانی دارد. مقادیر شیب الگوها (معادل -1/Gt) بیانگر اینست که میزان رشد بلور گارنت در واحد زمان (Gt) مستقل از نوع دگرگونی و شرایط آن بوده و بیشتر تابعی از ترکیب مناسب در دسترس و نیز تعداد اولیه هسته‌هاست. برای دستیابی به نوع SDP در این سنگ‌ها از روش فاصله با نزدیکترین همسایه استفاده شده و با محاسبه مقادیر R بزرگ در برابر مجموع سایر فازها، نحوه توزیع فضایی بلورها از نوع تصادفی تا منظم ارزیابی شده که نشانه انتقال یکنواخت گرما و تبلور همگن در این نمونه هاست.

مشاهده مقاله

تنوع ژئوشیمیایی سنگ‌های آتشفشانی ائوسن منطقه کهک (جنوب قم): شاهدی بر شرایط مختلف ذوب گوشته در کمان ماگمایی ارومیه- دختر

مرتضی دلاوری؛ علیرضا دامغانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1401

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.132106.1261

چکیده

منطقه کهک (جنوب قم) جزئی از کمان ماگمایی ارومیه- دختر است. واحدهای آتشفشانی ائوسن میانی- بالایی، دربردارنده حجم قابل‌توجهی بازالت هستند. این سنگ‌ها ماهیت کالک آلکالن داشته و شواهد ژئوشیمیایی نظیر آنومالی ... بیشتر منطقه کهک (جنوب قم) جزئی از کمان ماگمایی ارومیه- دختر است. واحدهای آتشفشانی ائوسن میانی- بالایی، دربردارنده حجم قابل‌توجهی بازالت هستند. این سنگ‌ها ماهیت کالک آلکالن داشته و شواهد ژئوشیمیایی نظیر آنومالی مثبت عناصر ناسازگار متحرک (همچون Rb، K و Ba) و تهی‌شدگی نسبی عناصر ناسازگار نامتحرک (همچون Zr, Ti, Nb و Ta) نشانگر ماگماتیسم فرا فرورانشی در یک محیط حاشیه فعال قاره‌ای است (Ta/Yb = 0.16-0.48). بر اساس پراکندگی نمونه‌ها در نمودارهای تغییرات، تنوع تمرکز عناصر کمیاب (LaN/YbN=2.5-10.4; Ba/Nb=29-211) و شکل متمایز الگوی بهنجارشده عناصر نادر خاکی و نمودارهای عنکبوتی، نمونه‌ها در چند گروه مجزا از هم قرار می‌گیرند که به نظر نمی‌رسد از طریق فرایندهای تحولی ماگما با هم رابطه ژنتیک داشته باشند. از طرفی، تمرکز عناصر کمیاب (Nb/La=0.2-0.58) موید منشأ گرفتن مذاب از گوشته لیتوسفری و دگرسان شده زیرقاره‌ای است که در رخساره اسپینل- گارنت لرزولیتی متحمل درجات متفاوت ذوب بخشی بین کمتر از 10 تا حدود 20 درصد شده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، تغییر شرایط منشأ گوشته‌ای مذاب یکی از دلایل اصلی تنوع ژئوشیمیایی در ماگماتیسم ائوسن منطقه کهک است. بعلاوه، می‌توان پیشنهاد نمود در محدوده زمانی ائوسن، فعل و انفعال فرایندهای مختلف از جمله به عقب برگشتن ورقه فرورنده نئوتتیس، صعود گوشته آستنوسفری و آشفتگی دمایی گوشته لیتوسفری دگرسان از عوامل اصلی ماگماتیسم گسترده ائوسن در ایران مرکزی و از جمله کمان ارومیه-دختر بوده باشد.

مشاهده مقاله

مطالعه ساختار و مورفولوژی زیرکن های موجود در میگماتیت های پلیتی مناطق همدان، تویسرکان و بروجرد، پهنه سنندج- سیرجان

سیده راضیه جعفری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 مرداد 1401

http://dx.doi.org/10.22108/ijp.2022.131054.1255

چکیده

در بخش شمالی زون سنندج سیرجان (همدان، تویسرکان و بروجرد) رخنمون‌هایی از سنگ‌های میگماتیتی حضور دارند که از متاتکسیت تا دیاتکسیت تغییر می‌کنند. در مزوسوم این میگماتیت‌ها دو نوع زیرکن موروثی (2 میلیارد ... بیشتر در بخش شمالی زون سنندج سیرجان (همدان، تویسرکان و بروجرد) رخنمون‌هایی از سنگ‌های میگماتیتی حضور دارند که از متاتکسیت تا دیاتکسیت تغییر می‌کنند. در مزوسوم این میگماتیت‌ها دو نوع زیرکن موروثی (2 میلیارد و 590 میلیون سال پیش تا 190 میلیون سال پیش) و دگرگونی (180 میلیون سال پیش تا 160 میلیون سال پیش) حضور دارند. در تصاویر کاتدولومینسانس زیرکن‌های موروثی بصورت یوهدرال تا سابهدرال و دارای زونینگ نوسانی بوده و حاشیه آنها در برخی موارد مضرس است. زیرکن‌های دگرگونی به شکل دانه‌های ستبر، فاقد زونینگ ماگمایی و دارای بافت شبحی بوده، به صورت غلاف نازکی در اطراف هسته‌های موروثی رشد نموده‌اند. در برخی موارد نیز زیرکن‌های دگرگونی بلورهای منفرد فاقد هسته موروثی را شامل می‌شوند. شواهد ساختاری نشان می-دهد تشکیل زیرکن‌های دگرگونی توسط فرایند تبلور مجدد و انتقال عناصر تشکیل دهنده آن در شرایط ساب‌سالیدوس صورت گرفته است. حضور فاز سیال ناشی از ذوب‌بخشی در هنگام میگماتیت‌زایی، از یک طرف موجب تشکیل زیرکن‌های دگرگونی شکل‌دار با زونینگ نوسانی گردیده و از طرف دیگر مانع از تغییر‌شکل ناشی از برش در ساختار داخلی این کانی شده است. زیرکن‌های دگرگونی با سن حدود 180 میلیون سال پیش و کمتر در اثر دگرگونی حرارتی-دینامیکی دوره‌های ژوراسیک هسته‌بندی نموده‌اند.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	12
تعداد شماره‌ها	48
تعداد مقالات	411
تعداد نویسندگان	622
تعداد مشاهده مقاله	250,030
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	248,845
نسبت مشاهده بر مقاله	608.35
نسبت دریافت فایل بر مقاله	605.46
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	725
تعداد مقالات رد شده	241
درصد عدم پذیرش	33
تعداد مقالات پذیرفته شده	399
درصد پذیرش	55
زمان پذیرش (روز)	335
تعداد پایگاه های نمایه شده	12
تعداد داوران	265

دوره 12 (1400)

دوره 11 (1399)

دوره 10 (1398)

دوره 9 (1397)

دوره 8 (1396)

دوره 7 (1395)

دوره 6 (1394)

دوره 5 (1393)

دوره 4 (1392)

دوره 3 (1391)

دوره 2 (1390)

دوره 1 (1389)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان