بررسی رفتار عناصر کمیاب و نادر خاکی در پهنه‌های دگرسانی گرمابی کانسار مس پورفیری سونگون

تقی‌پور, بتول; مکی‌زاده, محمد‌علی; محمدی, سید وحید; احمد‌نژاد, فرهاد

بررسی رفتار عناصر کمیاب و نادر خاکی در پهنه‌های دگرسانی گرمابی کانسار مس پورفیری سونگون

نویسندگان

شیراز- چهارراه ادبیات-دانشکده علوم شماره1-بخش علوم زمین تقی پور

چکیده

کانسار مس پورفیری سونگون در 75 کیلومتری شمال‌غربی شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. کانه‌زایی پورفیری در ارتباط با توده نفوذی مونزونیتی-کوارتزمونزونیتی و دیوریتی-گرانودیوریتی میوسن رخ داده است. در این کانسار چهار رخساره دگرسانی شاخص پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپلیتیک معرفی شده است که تقریباً به صورت متحدالمرکز توده کانسار را در بر می‌گیرد. در این پژوهش، به مطالعه رفتار عناصر نادر خاکی در سه پهنه دگرسانی پتاسیک، فیلیک و آرژیلیک با توجه به اهمیت زمین‌شیمیایی و رخنمون آنها در زمان نمونه‌برداری پرداخته شده است. نتایج آزمایش‌های زمین‌شیمیایی عناصر کمیاب نشان می‌دهد که شباهت‌های زیادی در الگوی عناصر نادر خاکی در پهنه‌های مختلف دگرسانی و سنگ میزبان وجود دارد. در هر سه پهنه دگرسانی، عناصر LREE غنی‌شدگی و HREE تهی‌شدگی نشان می‌دهد. بی‌هنجاری Eu در پهنه پتاسیک منفی ضعیف، در پهنه فیلیک اندکی مثبت و در پهنه آرژیلیک بی‌هنجاری Eu دیده نمی‌شود. نسبت پایین‌تر (95/0) Ce/Ce* در پهنه پتاسیک، شرایط کاهشی حاکم را نشان می‌دهد و در پهنه فیلیک و آرژیلیک این نسبت بیشتر است که حضور سیالات دگرسان کننده با شرایط اکسایشی بالا را نشان می‌دهد. در مجموع، با توجه به شباهت الگوی عناصر نادر خاکی در پهنه‌های دگرسانی، پیشنهاد می‌شود که عوامل فیزیکوشیمیایی مشابهی مانند: pH، در دسترس بودن کمپلکس‌های مناسب در سیال و حضور کانی‌های ثانویه برای میزبانی REEها، بر هر سه پهنه دگرسانی حاکم بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Trace elements and REE(s) behaviour in hydrothermal alteration zones Sungun Cu-porphyry deposit, NE Iran

نویسندگان [English]

Batoul Taghipour
Mohammad Ali Mackizadeh
Seyed Vahid Mohammadi
Farhad Ahmadnejad

شیراز- چهارراه ادبیات-دانشکده علوم شماره1-بخش علوم زمین تقی پور

چکیده [English]

The Sungun Cu-porphyry deposit is located in the East Azarbaiyjan province, 75 Km NE of Ahar city. The porphyry type mineralization is related to the Miocene monzonite-quartz monzonite and diorite-granodiorite intrusive rocks. There are four distinguished alteration zones in the Sungun deposit which nearly envelope the ore body concentrically. The present research is concerned on the behaviour of REE in potassic, phyllic and argillic zones regarding their geochemical and economic potentials. Geochemical evidences of trace elements share many similarities between alteration zones. LREE enrichment and HREE depletion are well clear in three alteration zones. Eu anomaly in potassic zone is weakly negative, in phyllic is nearly positive but the argillic zone doesnât show any Eu anomaly. Lower ratio of Ce/Ce* (0.95) in potassic and the higher ratio in phyllic and argillic zones reveal prevailing reduced and oxidized conditions respectively. Similar physicochemical conditions such as pH, the availability of suitable complexes in fluids, and the occurrence of secondary minerals for REE uptake, have been prevailed on the evolution of these three alteration zones.

کلیدواژه‌ها [English]