نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه زمین شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 گروه زمین‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
4 دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
کانسار طلای داشکسن با ذخیره اکسیدی 52 میلیون تن و عیار متوسط 77/1 گرم بر تن طلا، در میزبان داسیت/ریوداسیت پورفیری و برش‌های داسیتی میوسن میانی، در باختر ایران شکل گرفته است. تورمالین در کانسار داشکسن با بافت‌های افشان، رگه/رگچه و برشی رخ داده و در مطالعات پتروگرافی به شکل‌های سوزنی (نوع اول)، شعاعی (نوع دوم) و تیغه‌ای کشیده (نوع سوم)، مشاهده می‌شود. ترکیب شیمیایی سه نوع تورمالین بر روی نمودارهای مختلف بیانگر آن است که می‌توانند نماینده ماهیت و تحولات سیال کانه‌ساز باشند. بر اساس تجزیه‌های ریزکاوالکترونی، تورمالین‌های نوع اول و سوم دارای ترکیب دراویت و نوع دوم دراویت متمایل به شورل هستند.تورمالین‌های نوع سوم برخلاف تورمالین‌های دو نوع دیگر، منطقه‌بندی ضعیفی نشان می‌دهند و مقادیر بالاتری از عناصر Na، K، Feو Mg و مقادیر کمتری از Ca دارند. روی نمودار سه‌تایی Fetot-Ca-Mg در جایگاه متاپسامیت و متاپلیت‌های فقیر از کلسیم و سنگ‌های کوارتز-تورمالینی قرار می‌گیرند. نسبت بالاتر Fe/(Fe+Mg) در انواع یک و دو، بیانگر خاستگاه ماگمایی-گرمابی آنهاست در حالیکه این نسبت در تورمالین‌های نوع سوم متفاوت است و به سمت شرایط گرمابی تمایل دارد.
مطالعات سیالات درگیر بر روی رگه‌‌های کوارتز-تورمالین-پیریت، گویای شوری بین 9/15 تا 8/16 درصد وزنی معادل نمک و دمای همگن‌شدن بین 185 تا 254 درجه سانتیگراد است. شواهد این پژوهش نشان می‌دهد که رگه کوارتز-تورمالین-پیریت در کانسار داشکسن موثر از وجود یک سامانه گسلی و ناشی از تغییرات فیزیکوشیمیایی سیال کانه‌ساز در شرایط فشارزدایی و احتمالاً ترکیب با آب‌های جوی کم عمق شکل گرفته است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Evolution of the ore-forming fluids in the Dashkasan gold deposit, NE Qorveh, West of Iran, based on tourmaline chemical composition and fluid inclusion data
نویسندگان [English]
- Mohammad Moradi 1
- Zahra Alaminia 2
- Ebrahim Tale Fazel 3
- Mahin Mansouri Esfahani 4
1 Department of Geology, University Isfahan, Isfahan, Iran
2 Department of geology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Geology Department, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
4 Department of Mining Engineering, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]
The Dashkasan gold deposit with 52 Mt of oxidized ore reserves at mean grades of 1.77 g/t Au is hosted by porphyritic dacite/rhyodacite rocks. Tourmaline mineralization occurs as disseminated, vein/veinlet, and breccia textures in three types by petrographic studies: needle (type-1), radial (type-2), and elongated bladed (type-3). The geochemical composition of the three types tourmalines on the various diagrams implies to be an indicator for the nature and evolution of ore-forming fluids. According to the electron microprobe analysis, the tourmalines indicated that the first- and third- types of tourmalines are dravite, and the second-type is dravite to schorl in composition. Third type tourmalines, unlike other types of tourmalines, show poor zoning and have higher values of Na, K, Fe and Mg elements and lower values of Ca. On the ternary diagram Fetot-Ca-Mg plot in the Ca-poor metapelites, metapsammites, and quartz-tourmaline rocks host. Magmatic genesis inferred from the higher Fe/(Fe+Mg) ratio for first and second types, while these ratios in the third- type tourmaline is different and shifted to hydrothermal origin.
Fluids inclusions studies on the quartz veins related to transition between stage-1 and -2 of mineralization shows a salinity values from 15.9 to 16.8 wt.% NaCl equiv. and homogenization temperature values between 185 to 254 °C. Evidences of this research indicated that the occurrence of quartz-tourmaline-pyrite veins in the Dashkasan deposit is due to the existence of a fault system under the physicochemical performance of the ore-mineralized fluid by a sudden depressurization and probably gradual mixing with shallow water.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mineral geochemistry
- Fluid inclusion
- Tourmaline
- gold deposit
- Dashkasan
)