نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 1 دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران2 گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، ایران
2 1 دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 3 انستیتوی کانیشناسی، دانشگاه هانوور، آلمان
4 2 گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، ایران
چکیده
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
In Borooni area (SW of Ardestan), which is a part of Uromiyeh â Dokhtar magmatic belt, the Miocene basaltic columnar-jointed dikes cross cut the Eocene volcanic rocks. These rocks contain the granitoid enclaves of Oligocene age and possibly, they are Miocene in age. The studied rocks are composed of chloritized olivine, clinopyroxene, plagioclase, chlorite, ilmenite and magnetite. Textures of these rocks are porphyritic, microlitic, microlitic porphyritic, glomerophyric, and sieved texture of plagioclases. Clinopyroxenes are augite to diopside in composition, and plagioclases range from labradorite to bytownite. Chlorites show diabantite composition and most of them produced by olivine alteration. Some chlorites are present in groundmass. Petrography and chemistry of minerals show that the parent magma subjected to a magma mixing with xenoliths of granitoid rocks during the ascending. These rocks are similar to the volcanic arc basalts.
کلیدواژهها [English]
مقدمه
نوار ماگمایی (ارومیه – دختر) بیشتر از سنگهای آتشفشانی و در امتداد پهنه طویلی از سهند تا بزمان با روند (شمالباختری– جنوبخاوری) بهطول 1700 کیلومتر و پهنای تقریبی 150 کیلومتر بهموازات پهنه سنندج – سیرجان قرار دارد. در این پهنه ماگمایی بههمراه سنگهای آتشفشانی، تودههای نفوذی اسیدی و بازی وجود دارند (درویش زاده، 1370؛ امامی و همکاران، 1371؛ قربانی، 1382؛ Berberian, 1981).
از جدیدترین بررسیهای زمینشناسی ارائه شده در مورد نوار ماگمایی ارومیه – دختر میتوان به (Omrani et al., 2008) اشاره نمود که در آن تشکیل این پهنه ماگمایی به فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس از تریاس تا ائوسن به زیر صفحه ایران در نظر گرفته شده است.
Amidi (1977) سنگهای ولکانیک ائوسن در ناحیه نطنز – سورک را بهصورت شش فاز تقسیم نموده است که بهترتیب عبارتند از:
(1) سنگهای ریولیتی که بهصورت توف و ایگنمبریت در محیط دریایی بسیار کم عمق همراه با کنگلومرا و آهکهای تخریبی نهشته شدهاند؛
(2) سنگهای آندزیتی زیرین که بیشتر از نوع آندزیت و آندزیتهای پتاسیمدار هستند؛
(3) سنگهای ریوداسیتی که نمایانگر یک فعالیت قارهای هستند و بهطور محلی بهصورت گنبد ظاهر میشوند. در بعضی نواحی نیز حالت ایگنمبریتی دارند. این فعالیت آتشفشانی اسیدی که در بسیاری از قسمتهای ایران مشاهده میشود، با داشتن سطحی فرسایشیافته در قسمت بالایی خود، دلیلی بر رخداد یک فاز تکتونیکی مهم و فراگیر در ائوسن است؛
(4) سنگهای آندزیت میانی، به فراوانی بهصورت سنگهای آذرآواری و سنگهای جریانی ــ آندزیتی دیده میشوند. در این مرحله فعالیت ریولیتی از نوع قارهای، بهصورت توفهای اسفرولیتی و ایگنبمریتی دیده میشوند؛
(5) سنگهای سری شوشونیتی شامل آبساروکیت، شوشونیت، تراکیآندزیت و توسکانیت که آنالسیم در آنها فراوان است؛
(6) سنگهای آندزیتی بالایی که بهسوی قطب غنی از آلومینیوم تمایل داشته، دارای چند فعالیت کوچک از نوع اسیدی هستند.
Amidi (1977) سنگهای ولکانیک الیگوسن این منطقه را ریولیتهای قارهای میداند که نشاندهنده خشکیزایی وسیعی در اواخر ائوسن و اوایل الیگوسن است. نامبرده آتشفشانیهای الیگو-میوسن این منطقه را آندزیتهای زیردریایی دانسته که همراه مارن و آهک دیده میشوند.
در پنج کیلومتری غرب روستای برونی (جنوب غرب اردستان) دایکهای بازالتی با ساخت منشوری سنگهای آتشفشانی ائوسن با ترکیب آندزیت تا داسیت را قطع مینمایند. امتداد این دایکها شرقی – غربی بوده، حجم زیادی ندارند. این واحد آتشفشانی در غرب معدن منگنز بغم نیز قابل مشاهده هستند.
در مطالعاتی که بر روی این منطقه صورت پذیرفتهاند، سنگهای مورد بررسی تاکنون گزارش نشدهاند، اما بر اساس بررسیهای صحرایی و وجود انکلاوهای گرانیتوئیدی الیگوسن در پتروگرافی این سنگ ها، میتوان سن آن را بعد از الیگوسن و احتمالاً میوسن در نظر گرفت. بهترین رخنمون این سنگها در نزدیکی سد برونی با مختصات جغرافیایی N 33o 15` 48.6`` و E 052o 16` 37.8`` است. نقشه زمینشناسی ساده شده این ناحیه و تصاویر صحرایی در شکلهای 1 و 2 آورده شده است.
از آنجاییکه بازالتها ماگماهای اولیه یا اندکی تغییر یافته هستند (Rollinson, 1993) که از گوشته ﻣﻨﺸﺄ گرفته، دادههای بسیار مهمی در اختیار زمینشناسان قرار میدهند، بررسی این بازالتها که متعلق به کمان ماگمایی ارومیه - دختر بوده، دارای سن احتمالی میوسن هستند، اطلاعات ارزشمندی در مورد گذشته زمینشناسی این بخش از سرزمین ایران و فرآیندهای درگیر در ماگماتیسم بازالتی آن ارائه خواهد نمود.
در انجام این تحقیق بررسی پتروگرافی و شیمی کانیهای موجود در دایکهای بازالتی منشوری غرب روستای برونی مورد نظر خواهد بود.
شکل 1- نقشه زمینشناسی سادهشده منطقه مورد بررسی و محل های نمونهبرداری
(برگرفته از نقشه زمینشناسی با مقیاس 100000/1 اردستان).
روش انجام پژوهش
پس از بررسیهای صحرایی بهمنظور مطالعه میکروسکوپی و دسترسی به ترکیب شیمیایی کانیها از دایکهای بازالتی منشوری نمونهبرداری صورت گرفت و پس از تهیه مقاطع نازک - صیقلی (Thin-polished section) نمونههای مناسب با استفاده از دستگاه آنالیز نقطهای الکترونمیکروپروب Cameca SX-100 دانشگاه هانوور (Hanover) آلمان با ولتاژ شتابدهنده 20 kV و جریان 15 nA بررسی شدند که نتایج آن در جدولهای 1 تا 3 آورده شده است.
در محاسبه مقدار Fe3+ برای دسترسی به فرمول ساختاری کانیها نیز از استوکیومتری کانیها (Droop, 1987) استفاده شد.
جدول 1- نتایج آنالیز نقطهای کلینوپیروکسنهای موجود در بازالتهای منشوری غرب برونی (جنوبغرب اردستان) و نتایج محاسبه فرمول ساختاری آنها.
|
Sample |
bb7a-1 |
bb7a-2 |
bb7a-2 |
bb7a-3 |
bb7a-6 |
bb7a-7 |
bb7a-7 |
bb7a-7 |
bb7a-7 |
bb7a-7 |
bb7c-1 |
bb7c-1 |
bb7c-2 |
bb7c-2 |
bb7c-2 |
bb7c-2 |
|
Point |
1 |
3 |
4 |
7 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
26 |
28 |
29 |
31 |
33 |
34 |
|
Size |
P |
P |
P |
P |
G |
P1 |
P2 |
P3 |
P4 |
P5 |
G |
G |
P |
G |
G |
G |
|
SiO2 |
50.03 |
52.09 |
50.71 |
48.34 |
47.99 |
49.35 |
46.96 |
48.54 |
49.25 |
49.12 |
51.53 |
50.60 |
51.47 |
51.56 |
51.29 |
51.57 |
|
TiO2 |
0.73 |
0.40 |
0.61 |
0.70 |
1.15 |
0.44 |
0.68 |
0.89 |
0.74 |
0.74 |
0.59 |
0.79 |
0.37 |
0.67 |
0.72 |
0.71 |
|
Al2O3 |
4.73 |
2.77 |
4.12 |
4.67 |
3.43 |
2.64 |
4.73 |
3.39 |
2.13 |
2.08 |
1.80 |
2.21 |
2.95 |
2.03 |
1.42 |
1.50 |
|
Cr2O3 |
0.27 |
0.26 |
0.48 |
0.74 |
0.04 |
0.19 |
0.41 |
0.13 |
0.06 |
0.05 |
0.00 |
0.05 |
0.39 |
0.04 |
0.04 |
0.05 |
|
FeO |
7.11 |
6.09 |
6.56 |
6.49 |
11.19 |
6.37 |
6.98 |
9.83 |
11.38 |
10.69 |
10.45 |
11.63 |
5.60 |
10.59 |
14.10 |
14.04 |
|
MnO |
0.13 |
0.06 |
0.24 |
0.14 |
0.25 |
0.15 |
0.18 |
0.38 |
0.38 |
0.28 |
0.30 |
0.30 |
0.21 |
0.29 |
0.39 |
0.38 |
|
MgO |
14.72 |
16.45 |
15.79 |
15.61 |
15.32 |
17.58 |
16.22 |
16.24 |
16.65 |
16.99 |
16.35 |
15.69 |
16.06 |
15.65 |
15.31 |
15.12 |
|
CaO |
22.40 |
22.16 |
21.75 |
23.05 |
20.20 |
23.04 |
23.56 |
20.35 |
19.06 |
19.72 |
18.68 |
18.45 |
21.75 |
18.85 |
16.40 |
16.34 |
|
Na2O |
0.23 |
0.22 |
0.24 |
0.27 |
0.42 |
0.22 |
0.28 |
0.24 |
0.35 |
0.31 |
0.28 |
0.30 |
0.21 |
0.31 |
0.32 |
0.27 |
|
K2O |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
|
Total |
100.36 |
100.51 |
100.51 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
99.01 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
|
Si |
1.84 |
1.90 |
1.85 |
1.77 |
1.78 |
1.80 |
1.72 |
1.79 |
1.82 |
1.81 |
1.91 |
1.88 |
1.91 |
1.91 |
1.92 |
1.94 |
|
Ti |
0.02 |
0.01 |
0.02 |
0.02 |
0.03 |
0.01 |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.01 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
|
Al iv |
0.16 |
0.10 |
0.15 |
0.20 |
0.15 |
0.11 |
0.20 |
0.15 |
0.09 |
0.09 |
0.08 |
0.10 |
0.09 |
0.09 |
0.06 |
0.06 |
|
Al vi |
0.04 |
0.02 |
0.03 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.03 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Cr |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.02 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Fe2+ |
0.13 |
0.12 |
0.12 |
0.20 |
0.09 |
0.19 |
0.21 |
0.07 |
0.11 |
0.07 |
0.22 |
0.25 |
0.13 |
0.26 |
0.37 |
0.40 |
|
Fe3+ |
0.09 |
0.07 |
0.08 |
0.00 |
0.25 |
0.00 |
0.00 |
0.23 |
0.25 |
0.27 |
0.10 |
0.11 |
0.04 |
0.07 |
0.07 |
0.04 |
|
Mn |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
|
Mg |
0.81 |
0.89 |
0.86 |
0.85 |
0.85 |
0.96 |
0.89 |
0.89 |
0.92 |
0.93 |
0.90 |
0.87 |
0.89 |
0.87 |
0.86 |
0.85 |
|
Ca |
0.88 |
0.87 |
0.85 |
0.91 |
0.80 |
0.90 |
0.92 |
0.81 |
0.76 |
0.78 |
0.74 |
0.74 |
0.86 |
0.75 |
0.66 |
0.66 |
|
Na |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
|
K |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Total |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
|
Mg# |
0.86 |
0.89 |
0.88 |
0.81 |
0.90 |
0.83 |
0.81 |
0.93 |
0.90 |
0.93 |
0.80 |
0.78 |
0.87 |
0.77 |
0.70 |
0.68 |
|
Wo |
46.15 |
44.45 |
44.36 |
46.15 |
40.04 |
43.81 |
45.55 |
39.97 |
37.08 |
37.99 |
37.49 |
37.20 |
44.72 |
38.39 |
33.45 |
33.59 |
|
En |
42.20 |
45.92 |
44.81 |
43.50 |
42.25 |
46.51 |
43.64 |
44.38 |
45.06 |
45.52 |
45.66 |
44.02 |
45.95 |
44.32 |
43.46 |
43.26 |
|
Fs |
11.65 |
9.63 |
10.83 |
10.35 |
17.71 |
9.68 |
10.81 |
15.66 |
17.86 |
16.50 |
16.85 |
18.77 |
9.33 |
17.29 |
23.09 |
23.15 |
|
Sample |
bb7c-4 |
bb7c-6 |
bb7c-6 |
bb7c-7 |
bb7-2 |
bb7-2 |
bb6-1 |
bb6-1 |
bb6-1 |
bb6-2 |
bb6-2 |
bb6-4 |
bb6-6 |
bb6-6 |
bb6-6 |
bb6-6 |
|
Point |
38 |
39 |
42 |
43 |
58 |
59 |
100 |
102 |
103 |
104 |
106 |
114 |
117 |
118 |
119 |
120 |
|
Size |
P |
P |
P |
G |
in Pl |
in Pl |
P |
P |
P |
P |
P |
G |
P1 |
P2 |
P3 |
P4 |
|
SiO2 |
51.21 |
47.49 |
48.08 |
46.08 |
49.82 |
50.30 |
49.94 |
51.52 |
52.04 |
52.35 |
52.25 |
49.28 |
50.56 |
50.42 |
52.11 |
50.70 |
|
TiO2 |
0.47 |
0.45 |
0.79 |
0.79 |
0.76 |
0.69 |
0.64 |
0.41 |
0.38 |
0.40 |
0.43 |
1.04 |
0.60 |
0.66 |
0.47 |
0.80 |
|
Al2O3 |
3.24 |
3.42 |
2.21 |
1.54 |
3.77 |
3.84 |
5.20 |
3.21 |
3.09 |
2.59 |
2.63 |
4.63 |
3.97 |
3.94 |
2.49 |
2.49 |
|
Cr2O3 |
0.24 |
0.47 |
0.03 |
0.01 |
0.06 |
0.05 |
0.79 |
0.54 |
0.53 |
0.40 |
0.48 |
0.21 |
0.50 |
0.40 |
0.27 |
0.03 |
|
FeO |
6.19 |
6.16 |
11.16 |
19.75 |
9.76 |
11.27 |
5.90 |
5.85 |
5.70 |
5.98 |
5.74 |
9.16 |
6.05 |
6.17 |
6.21 |
11.12 |
|
MnO |
0.21 |
0.14 |
0.29 |
0.81 |
0.22 |
0.25 |
0.15 |
0.10 |
0.11 |
0.07 |
0.10 |
0.23 |
0.18 |
0.15 |
0.16 |
0.30 |
|
MgO |
16.03 |
17.50 |
16.38 |
14.12 |
15.54 |
15.50 |
15.21 |
16.21 |
16.26 |
16.61 |
16.44 |
14.72 |
15.38 |
15.45 |
16.16 |
15.72 |
|
CaO |
21.85 |
24.05 |
20.71 |
16.57 |
19.42 |
18.49 |
21.88 |
21.94 |
21.81 |
22.07 |
22.27 |
20.76 |
22.15 |
22.59 |
22.17 |
18.29 |
|
Na2O |
0.28 |
0.31 |
0.34 |
0.31 |
0.28 |
0.30 |
0.27 |
0.24 |
0.21 |
0.19 |
0.22 |
0.34 |
0.30 |
0.27 |
0.24 |
0.32 |
|
K2O |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
|
Total |
99.72 |
100.00 |
100.00 |
100.00 |
99.64 |
100.70 |
99.98 |
100.00 |
100.14 |
100.67 |
100.56 |
100.38 |
99.70 |
100.05 |
100.28 |
99.78 |
|
Si |
1.88 |
1.73 |
1.78 |
1.75 |
1.85 |
1.85 |
1.84 |
1.89 |
1.91 |
1.91 |
1.91 |
1.82 |
1.86 |
1.85 |
1.91 |
1.89 |
|
Ti |
0.01 |
0.01 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.03 |
0.02 |
0.02 |
0.01 |
0.02 |
|
Al iv |
0.12 |
0.15 |
0.10 |
0.07 |
0.15 |
0.15 |
0.17 |
0.11 |
0.10 |
0.09 |
0.10 |
0.18 |
0.14 |
0.15 |
0.09 |
0.11 |
|
Al vi |
0.02 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.02 |
0.06 |
0.03 |
0.04 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.04 |
0.02 |
0.02 |
0.00 |
|
Cr |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.02 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
|
Fe2+ |
0.11 |
0.19 |
0.02 |
0.23 |
0.19 |
0.24 |
0.12 |
0.12 |
0.14 |
0.13 |
0.12 |
0.16 |
0.11 |
0.09 |
0.13 |
0.25 |
|
Fe3+ |
0.08 |
0.00 |
0.33 |
0.40 |
0.11 |
0.11 |
0.07 |
0.06 |
0.04 |
0.06 |
0.06 |
0.12 |
0.08 |
0.10 |
0.06 |
0.10 |
|
Mn |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.03 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
|
Mg |
0.88 |
0.95 |
0.90 |
0.80 |
0.86 |
0.85 |
0.83 |
0.89 |
0.89 |
0.90 |
0.89 |
0.81 |
0.85 |
0.85 |
0.88 |
0.87 |
|
Ca |
0.86 |
0.94 |
0.82 |
0.68 |
0.77 |
0.73 |
0.86 |
0.86 |
0.86 |
0.86 |
0.87 |
0.82 |
0.88 |
0.89 |
0.87 |
0.73 |
|
Na |
0.02 |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.01 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
|
K |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Total |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
4.00 |
|
Mg# |
0.89 |
0.83 |
0.98 |
0.78 |
0.82 |
0.78 |
0.88 |
0.88 |
0.86 |
0.88 |
0.88 |
0.84 |
0.88 |
0.90 |
0.87 |
0.78 |
|
Wo |
44.45 |
45.10 |
39.48 |
31.69 |
39.77 |
37.70 |
45.81 |
44.66 |
44.54 |
44.23 |
44.81 |
42.74 |
45.75 |
46.08 |
44.67 |
37.27 |
|
En |
45.38 |
45.67 |
43.47 |
37.61 |
44.28 |
43.97 |
44.31 |
45.89 |
46.20 |
46.31 |
46.02 |
42.17 |
44.20 |
43.85 |
45.31 |
44.57 |
|
Fs |
10.17 |
9.23 |
17.05 |
30.70 |
15.96 |
18.34 |
9.89 |
9.45 |
9.26 |
9.46 |
9.17 |
15.09 |
10.05 |
10.07 |
10.02 |
18.17 |
(P=Phenocryst; G=Groundmass; Pl=Plagioclase)
جدول 2- نتایج آنالیز نقطهای پلاژیوکلازهای موجود در بازالتهای منشوری غرب برونی (جنوبغرب اردستان) و نتایج محاسبه فرمول ساختاری آنها.
|
Sample |
bb7a-1 |
bb7a-4 |
bb7a-4 |
bb7a-4 |
bb7a-4 |
bb7a-5 |
bb7a-5 |
bb7a-6 |
bb7a-6 |
bb7a-7 |
bb7c-1 |
bb7c-1 |
bb7c-2 |
bb7c-2 |
bb7c-6 |
bb7c-7 |
|
Point |
2.00 |
8.00 |
9.00 |
10.00 |
11.00 |
12.00 |
13.00 |
14.00 |
15.00 |
22.00 |
25.00 |
27.00 |
30.00 |
32.00 |
41.00 |
44.00 |
|
Size |
P |
P1 |
P2 |
P1 |
P2 |
P |
G |
P |
G |
P |
G |
G |
G |
G |
G |
P |
|
SiO2 |
45.93 |
45.61 |
45.54 |
46.33 |
50.31 |
44.78 |
44.72 |
44.22 |
49.16 |
43.34 |
51.94 |
48.82 |
52.93 |
49.65 |
46.53 |
42.96 |
|
TiO2 |
0.01 |
0.02 |
0.03 |
0.00 |
0.04 |
0.02 |
0.01 |
0.02 |
0.05 |
0.04 |
0.10 |
0.08 |
0.08 |
0.07 |
0.08 |
0.00 |
|
Al2O3 |
34.15 |
33.84 |
33.96 |
33.61 |
30.07 |
33.73 |
33.60 |
34.10 |
30.14 |
34.53 |
28.59 |
28.84 |
27.80 |
30.31 |
26.31 |
34.48 |
|
Cr2O3 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.02 |
0.05 |
0.01 |
0.00 |
0.02 |
0.05 |
0.01 |
0.06 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.03 |
|
FeO |
0.55 |
0.60 |
0.60 |
0.69 |
1.15 |
0.59 |
0.79 |
0.51 |
1.08 |
0.54 |
1.01 |
3.44 |
1.06 |
1.00 |
0.89 |
0.52 |
|
MnO |
0.00 |
0.07 |
0.00 |
0.04 |
0.04 |
0.06 |
0.06 |
0.04 |
0.04 |
0.05 |
0.03 |
0.06 |
0.02 |
0.04 |
0.01 |
0.03 |
|
MgO |
0.06 |
0.09 |
0.11 |
0.08 |
0.28 |
0.12 |
0.06 |
0.10 |
0.14 |
0.11 |
0.11 |
1.13 |
0.13 |
0.08 |
0.16 |
0.12 |
|
CaO |
18.27 |
18.01 |
17.88 |
17.67 |
13.98 |
18.02 |
18.04 |
18.30 |
14.45 |
18.83 |
12.33 |
12.78 |
11.70 |
14.90 |
11.52 |
19.17 |
|
Na2O |
1.21 |
1.49 |
1.51 |
1.60 |
3.42 |
1.60 |
1.67 |
1.66 |
3.76 |
1.49 |
4.67 |
3.51 |
5.06 |
3.23 |
4.92 |
1.66 |
|
K2O |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
0.04 |
0.14 |
0.03 |
0.04 |
0.04 |
0.16 |
0.02 |
0.21 |
0.28 |
0.24 |
0.11 |
0.21 |
0.02 |
|
Total |
100.13 |
99.76 |
99.65 |
100.06 |
99.45 |
99.00 |
99.00 |
99.00 |
99.00 |
99.00 |
99.00 |
99.00 |
99.02 |
99.39 |
90.63 |
99.00 |
|
Si |
2.12 |
2.12 |
2.11 |
2.14 |
2.32 |
2.10 |
2.10 |
2.07 |
2.29 |
2.04 |
2.40 |
2.29 |
2.44 |
2.29 |
2.36 |
2.03 |
|
Ti |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Al |
1.85 |
1.85 |
1.86 |
1.83 |
1.63 |
1.86 |
1.86 |
1.88 |
1.65 |
1.91 |
1.55 |
1.59 |
1.51 |
1.65 |
1.57 |
1.91 |
|
Fe2+ |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.03 |
0.04 |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
0.04 |
0.02 |
0.04 |
0.14 |
0.04 |
0.04 |
0.04 |
0.02 |
|
Fe3+ |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Mn |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Mg |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.02 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.08 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
|
Ca |
0.90 |
0.90 |
0.89 |
0.87 |
0.69 |
0.90 |
0.91 |
0.92 |
0.72 |
0.95 |
0.61 |
0.64 |
0.58 |
0.74 |
0.63 |
0.97 |
|
Na |
0.11 |
0.13 |
0.14 |
0.14 |
0.31 |
0.15 |
0.15 |
0.15 |
0.34 |
0.14 |
0.42 |
0.32 |
0.45 |
0.29 |
0.48 |
0.15 |
|
K |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.02 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
|
Total |
5.01 |
5.03 |
5.03 |
5.02 |
5.02 |
5.04 |
5.05 |
5.06 |
5.06 |
5.07 |
5.04 |
5.08 |
5.04 |
5.03 |
5.10 |
5.09 |
|
Ab |
10.70 |
13.00 |
13.30 |
14.00 |
30.50 |
13.90 |
14.30 |
14.10 |
31.70 |
12.50 |
40.20 |
32.60 |
43.30 |
28.00 |
43.00 |
13.60 |
|
An |
89.20 |
86.80 |
86.60 |
85.80 |
68.70 |
85.90 |
85.50 |
85.60 |
67.40 |
87.40 |
58.60 |
65.60 |
55.30 |
71.40 |
55.70 |
86.40 |
|
Or |
0.10 |
0.20 |
0.10 |
0.20 |
0.80 |
0.20 |
0.20 |
0.30 |
0.80 |
0.10 |
1.20 |
1.70 |
1.30 |
0.60 |
1.20 |
0.10 |
|
Pl Name |
B |
B |
B |
B |
L |
B |
B |
B |
L |
B |
L |
L |
L |
B |
L |
B |
|
Sample |
bb7-9 |
bb7-9 |
bb7--9 |
bb7-9 |
bb7-9 |
bb7-9 |
bb7-9 |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb7-10 |
|
Point |
46.00 |
47.00 |
60.00 |
48.00 |
49.00 |
50.00 |
51.00 |
52.00 |
53.00 |
54.00 |
55.00 |
56.00 |
57.00 |
58.00 |
59.00 |
|
Size |
P1 |
P2 |
P3 |
P4 |
P5 |
P7 |
P7 |
P1 |
P2 |
P3 |
P4 |
P5 |
P6 |
P7 |
P8 |
|
SiO2 |
51.76 |
50.84 |
52.24 |
51.44 |
52.30 |
51.66 |
52.30 |
52.80 |
49.14 |
53.53 |
52.93 |
53.82 |
52.55 |
51.27 |
48.16 |
|
TiO2 |
0.06 |
0.04 |
0.05 |
0.03 |
0.07 |
0.08 |
0.08 |
0.06 |
0.05 |
0.07 |
0.05 |
0.09 |
0.10 |
0.05 |
0.02 |
|
Al2O3 |
29.72 |
30.69 |
29.14 |
29.91 |
29.50 |
29.45 |
29.15 |
28.88 |
31.76 |
28.99 |
28.88 |
28.12 |
29.24 |
29.77 |
31.68 |
|
Cr2O3 |
0.00 |
0.00 |
0.04 |
0.02 |
0.01 |
0.04 |
0.04 |
0.01 |
0.05 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
|
FeO |
0.88 |
0.93 |
0.79 |
0.89 |
0.69 |
0.74 |
0.85 |
0.84 |
0.64 |
0.73 |
0.79 |
0.70 |
0.76 |
0.91 |
0.97 |
|
MnO |
0.03 |
0.05 |
0.05 |
0.00 |
0.00 |
0.07 |
0.01 |
0.03 |
0.02 |
0.04 |
0.05 |
0.04 |
0.07 |
0.00 |
0.01 |
|
MgO |
0.10 |
0.06 |
0.06 |
0.09 |
0.06 |
0.09 |
0.10 |
0.15 |
0.09 |
0.15 |
0.16 |
0.17 |
0.12 |
0.10 |
0.19 |
|
CaO |
13.63 |
13.88 |
13.10 |
13.68 |
12.82 |
13.19 |
12.62 |
12.66 |
15.55 |
12.66 |
12.77 |
12.05 |
13.18 |
14.04 |
15.45 |
|
Na2O |
3.99 |
3.49 |
4.24 |
3.87 |
4.05 |
3.97 |
4.32 |
4.14 |
2.89 |
4.37 |
4.24 |
4.44 |
4.11 |
3.63 |
2.59 |
|
K2O |
0.23 |
0.19 |
0.24 |
0.22 |
0.25 |
0.22 |
0.25 |
0.30 |
0.10 |
0.32 |
0.27 |
0.30 |
0.22 |
0.19 |
0.13 |
|
Total |
100.40 |
100.17 |
99.95 |
100.15 |
99.75 |
99.51 |
99.72 |
99.87 |
100.29 |
100.86 |
100.14 |
99.73 |
100.38 |
99.99 |
99.23 |
|
Si |
2.36 |
2.32 |
2.39 |
2.35 |
2.39 |
2.37 |
2.39 |
2.41 |
2.25 |
2.42 |
2.41 |
2.45 |
2.39 |
2.35 |
2.23 |
|
Ti |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Al |
1.59 |
1.65 |
1.57 |
1.61 |
1.59 |
1.59 |
1.57 |
1.55 |
1.71 |
1.54 |
1.55 |
1.51 |
1.57 |
1.60 |
1.73 |
|
Fe2+ |
0.03 |
0.04 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.03 |
0.04 |
0.04 |
|
Fe3+ |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Mn |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Mg |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
|
Ca |
0.67 |
0.68 |
0.64 |
0.67 |
0.63 |
0.65 |
0.62 |
0.62 |
0.76 |
0.61 |
0.62 |
0.59 |
0.64 |
0.69 |
0.77 |
|
Na |
0.35 |
0.31 |
0.38 |
0.34 |
0.36 |
0.35 |
0.38 |
0.37 |
0.26 |
0.38 |
0.37 |
0.39 |
0.36 |
0.32 |
0.23 |
|
K |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.02 |
0.01 |
0.02 |
0.02 |
0.01 |
0.02 |
0.02 |
0.02 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
|
Total |
5.03 |
5.01 |
5.02 |
5.02 |
5.00 |
5.01 |
5.02 |
5.00 |
5.02 |
5.01 |
5.01 |
5.00 |
5.01 |
5.02 |
5.02 |
|
Ab |
34.20 |
30.90 |
36.40 |
33.50 |
35.80 |
34.80 |
37.70 |
36.60 |
25.00 |
37.70 |
37.00 |
39.30 |
35.60 |
31.50 |
23.10 |
|
An |
64.60 |
68.00 |
62.20 |
65.30 |
62.70 |
63.90 |
60.80 |
61.70 |
74.40 |
60.50 |
61.50 |
59.00 |
63.10 |
67.40 |
76.10 |
|
Or |
1.30 |
1.10 |
1.40 |
1.30 |
1.50 |
1.30 |
1.50 |
1.70 |
0.60 |
1.80 |
1.60 |
1.70 |
1.30 |
1.10 |
0.80 |
|
Pl Name |
L |
L |
L |
L |
L |
L |
L |
L |
B |
L |
L |
L |
L |
L |
B |
(P=Phenocryst; G=Groundmass; B=Bytownite; L=Labradorite; Pl=Plagioclase)
جدول 2- ادامه.
|
Sample |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb7-10 |
bb6-2 |
bb6-2 |
bb6-3 |
bb6-4 |
bb6-4 |
bb6-5 |
bb6-7 |
bb6-7 |
bb6-7 |
bb6-8 |
bb6-8 |
bb6-10 |
bb6-10 |
|
Point |
60.00 |
61.00 |
62.00 |
105.00 |
108.00 |
110.00 |
111.00 |
113.00 |
115.00 |
121.00 |
122.00 |
123.00 |
124.00 |
125.00 |
132.00 |
130.00 |
|
Size |
P9 |
P10 |
P11 |
P |
P |
P |
P |
G |
P |
P |
P |
G |
P |
P |
P |
Pl in another Pl |
|
SiO2 |
47.94 |
50.17 |
53.94 |
45.50 |
45.57 |
53.48 |
46.42 |
54.21 |
47.21 |
44.00 |
43.80 |
51.37 |
45.87 |
45.36 |
44.45 |
49.01 |
|
TiO2 |
0.03 |
0.05 |
0.08 |
0.01 |
0.00 |
0.08 |
0.01 |
0.10 |
0.02 |
0.04 |
0.01 |
0.08 |
0.04 |
0.01 |
0.01 |
0.05 |
|
Al2O3 |
32.05 |
30.74 |
28.34 |
34.22 |
33.90 |
27.70 |
33.53 |
27.63 |
33.01 |
34.26 |
34.29 |
28.71 |
33.63 |
34.03 |
32.99 |
29.31 |
|
Cr2O3 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.03 |
0.00 |
0.00 |
|
FeO |
0.80 |
0.96 |
1.14 |
0.51 |
0.53 |
0.99 |
0.57 |
1.31 |
0.65 |
0.54 |
0.71 |
1.27 |
0.62 |
0.52 |
0.71 |
1.33 |
|
MnO |
0.05 |
0.04 |
0.04 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.03 |
0.00 |
0.00 |
0.03 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.06 |
|
MgO |
0.08 |
0.10 |
0.09 |
0.08 |
0.04 |
0.30 |
0.12 |
0.21 |
0.13 |
0.09 |
0.06 |
0.14 |
0.15 |
0.07 |
0.11 |
0.07 |
|
CaO |
16.46 |
14.88 |
12.23 |
18.19 |
18.18 |
11.51 |
17.59 |
11.02 |
16.88 |
18.54 |
18.89 |
12.13 |
17.68 |
18.31 |
19.18 |
15.41 |
|
Na2O |
2.35 |
3.14 |
4.67 |
1.34 |
1.38 |
4.97 |
1.50 |
5.37 |
2.04 |
1.47 |
1.20 |
5.08 |
1.69 |
1.35 |
1.52 |
3.62 |
|
K2O |
0.12 |
0.15 |
0.29 |
0.03 |
0.02 |
0.21 |
0.03 |
0.27 |
0.06 |
0.03 |
0.03 |
0.22 |
0.04 |
0.04 |
0.02 |
0.12 |
|
Total |
99.88 |
100.23 |
100.82 |
99.88 |
99.62 |
99.25 |
99.79 |
100.13 |
100.00 |
99.00 |
99.00 |
99.00 |
99.73 |
99.72 |
99.00 |
99.00 |
|
Si |
2.21 |
2.30 |
2.44 |
2.11 |
2.11 |
2.45 |
2.15 |
2.46 |
2.18 |
2.06 |
2.06 |
2.38 |
2.13 |
2.11 |
2.09 |
2.29 |
|
Ti |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Al |
1.74 |
1.66 |
1.51 |
1.87 |
1.85 |
1.49 |
1.82 |
1.48 |
1.79 |
1.89 |
1.90 |
1.56 |
1.84 |
1.86 |
1.83 |
1.61 |
|
Fe2+ |
0.03 |
0.04 |
0.04 |
0.02 |
0.02 |
0.04 |
0.02 |
0.05 |
0.03 |
0.02 |
0.03 |
0.05 |
0.02 |
0.02 |
0.03 |
0.05 |
|
Fe3+ |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Mn |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
|
Mg |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.02 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.00 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
0.01 |
|
Ca |
0.81 |
0.73 |
0.59 |
0.90 |
0.90 |
0.57 |
0.87 |
0.54 |
0.83 |
0.93 |
0.95 |
0.60 |
0.88 |
0.91 |
0.97 |
0.77 |
|
Na |
0.21 |
0.28 |
0.41 |
0.12 |
0.12 |
0.44 |
0.13 |
0.47 |
0.18 |
0.13 |
0.11 |
0.46 |
0.15 |
0.12 |
0.14 |
0.33 |
|
K |
0.01 |
0.01 |
0.02 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.02 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
0.00 |
0.00 |
0.00 |
0.01 |
|
Total |
5.02 |
5.02 |
5.02 |
5.02 |
5.02 |
5.02 |
5.01 |
5.04 |
5.02 |
5.05 |
5.05 |
5.07 |
5.03 |
5.02 |
5.06 |
5.07 |
|
Ab |
20.40 |
27.40 |
40.20 |
11.70 |
12.10 |
43.30 |
13.30 |
46.10 |
17.90 |
12.60 |
10.30 |
42.60 |
14.70 |
11.70 |
12.60 |
29.70 |
|
An |
79.00 |
71.70 |
58.20 |
88.10 |
87.90 |
55.50 |
86.50 |
52.30 |
81.70 |
87.30 |
89.50 |
56.20 |
85.10 |
88.10 |
87.40 |
69.60 |
|
Or |
0.70 |
0.90 |
1.70 |
0.20 |
0.10 |
1.20 |
0.20 |
1.60 |
0.40 |
0.20 |
0.20 |
1.20 |
0.20 |
0.20 |
0.10 |
0.60 |
|
Plg name |
B |
B |
L |
B |
B |
L |
B |
L |
B |
B |
B |
L |
B |
B |
B |
L |
جدول 3- نتایج آنالیز نقطهای کلریتهای موجود در بازالتهای منشوری غرب برونی (جنوبغرب اردستان) و نتایج محاسبه فرمول ساختاری (وجود آب فراوان در ساختار کانی کلریت دلیل اختلاف بسیار زیاد جمع اکسید عناصر از 100 است).
|
Comment |
bb6-4 |
bb6-5 |
bb6-9 |
bb6-9 |
bb7a-9 |
bb7c-1 |
bb7c-3 |
|
Point |
112 |
116 |
128 |
129 |
23 |
24 |
35 |
|
SiO2 |
41.29 |
42.73 |
42.5 |
43.13 |
38.86 |
37.68 |
27.14 |
|
TiO2 |
0.03 |
0.04 |
0.03 |
0 |
0.03 |
0.05 |
0 |
|
Al2O3 |
8.04 |
9.25 |
8.04 |
8.02 |
10.95 |
15.17 |
10.67 |
|
Cr2O3 |
0.04 |
0.05 |
0 |
0.07 |
0.01 |
0.07 |
0.06 |
|
FeO |
22.36 |
20.44 |
24.09 |
23.11 |
20.73 |
19.57 |
22.72 |
|
MnO |
0.82 |
0.34 |
0.64 |
0.49 |
0.2 |
0.22 |
0.24 |
|
MgO |
8.45 |
11.2 |
10.35 |
11.11 |
14.88 |
8.31 |
15.28 |
|
CaO |
3.03 |
2.66 |
2.69 |
2.55 |
1.92 |
0.92 |
0.71 |
|
Na2O |
0.11 |
0.24 |
0.04 |
0 |
0.17 |
0.11 |
0.07 |
|
K2O |
0.45 |
1.1 |
0.31 |
0.12 |
0.71 |
3.03 |
0.82 |
|
Total |
84.63 |
88.05 |
88.67 |
88.6 |
88.46 |
85.13 |
77.71 |
|
Type |
زمینه |
زمینه |
زمینه |
زمینه |
تجزیه الیوین |
تجزیه الیوین |
تجزیه الیوین |
|
Point |
112 |
116 |
128 |
129 |
23 |
24 |
35 |
|
Si |
6.23 |
6.11 |
6.14 |
6.18 |
5.57 |
5.61 |
4.66 |
|
Ti |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0.01 |
0 |
|
AlIV |
1.43 |
1.56 |
1.37 |
1.35 |
1.85 |
2.39 |
2.16 |
|
AlVI |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0.27 |
0 |
|
Cr |
0.01 |
0.01 |
0 |
0.01 |
0 |
0.01 |
0.01 |
|
Fe2+ |
2.82 |
2.45 |
2.91 |
2.77 |
2.49 |
2.44 |
3.26 |
|
Fe3+ |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Mn |
0.11 |
0.04 |
0.08 |
0.06 |
0.02 |
0.03 |
0.04 |
|
Mg |
1.9 |
2.39 |
2.23 |
2.37 |
3.18 |
1.85 |
3.91 |
|
Ca |
0.49 |
0.41 |
0.42 |
0.39 |
0.3 |
0.15 |
0.13 |
|
Na |
0.03 |
0.07 |
0.01 |
0 |
0.05 |
0.03 |
0.02 |
|
K |
0.09 |
0.2 |
0.06 |
0.02 |
0.13 |
0.58 |
0.18 |
|
Cations |
13.11 |
13.23 |
13.21 |
13.15 |
13.59 |
13.35 |
14.36 |
|
Fe# |
0.6 |
0.51 |
0.57 |
0.54 |
0.44 |
0.57 |
0.45 |
|
Mg# |
0.4 |
0.49 |
0.43 |
0.46 |
0.56 |
0.43 |
0.55 |
پتروگرافی و شیمی کانیها
بازالتهای مورد بررسی در نمونهدستی دارای رنگ تیره بوده، ساخت منشوری و ظاهری نهان بلورین دارند. اندازه این منشورها در مقاطع عرضی حدود 10 تا 30 سانتیمتر است (شکل 2).
این سنگها در بررسیهای میکروسکوپی دارای بافت پورفیری، گلومروپورفیری، پورفیریمیکرولیتی، اینترگرانولر، افیتیک و غربالی هستند. کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، الیوینهای کلریتی، مگنتیت و ایلمنیت پورفیرهای این سنگها بوده، در زمینه آنها بیشتر پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و کلریت دیده میشود. درشتبلورهای کلینوپیروکسن حدود 10% سنگ، و درشتبلورهای پلاژیوکلاز حدود 15% را به خود اختصاص داده، اندازه آنها به 3 میلیمتر نیز میرسد. درشتبلورهای این کانیها، شکلدار تا نیمهشکلدار هستند، اما در زمینه سنگ بیشتر بهصورت نیمهشکلدار تا بیشکل دیده میشوند. کلینوپیروکسن و پلاژیوکلازهای این سنگها سالم بوده، اما الیوینها کلریتی و بخشهایی از آنها به ایلمنیتهای مگنتیتی تبدیل شدهاند. کلریتهای موجود در این سنگها دارای رنگ سبز هستند و از دگرسانی الیوینها و نیز در زمینه سنگ از دگرسانی پیروکسنها بهوجود آمدهاند. تصاویر میکروسکوپی سنگهای مورد بررسی در شکل 3 آورده شده است.
|
(الف) |
(ب) |
|
(پ) |
(ت) |
شکل 2- تصاویر صحرایی بازالتهای مورد بررسی. الف)، ب) قطعشدن ولکانیکهای ائوسن توسط دایکهای مورد بررسی، پ)، ت) نمای نزدیک بازالتهای دارای ساخت منشوری.
|
(الف) |
(ب) |
شکل 3- تصاویر میکروسکوپی بازالتهای منشوری غرب برونی (جنوبغرب اردستان). الف) بافت پورفیری بهصورت درشتبلورهای پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن سالم (نوع اول) در زمینهای از میکرولیتهای پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، مگنتیت و ایلمنیت، ب) درشتبلورهای پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن نوع دوم که دارای بافت غربالی و ادخال هستند.
در بررسی پتروگرافی تعدادی از نمونهها وجود قطعات سنگی گرانیتوئیدی بهخوبی مشخص است. کانیهای این انکلاوها از اطراف ذوب شده و دارای خوردگی خلیجی هستند. بررسی پتروگرافی و مشخصات میکروسکوپی کلینوپیروکسنها نشان میدهد که برخی از فنوکریستهای کلینوپیروکسن درشتتر بوده، دارای منطقهبندی هستند، اما نوع دوم فنوکریستهای کلینوپیروکسن کوچکتر بوده، دارای منطقهبندی نیستند. در محاسبه فرمول ساختاری فنوکریستهای نوع دوم و فنوکریستهای موجود در زمینه، مقدار AlVI صفر در نظر گرفته شده است.
درشتبلورهای پلاژیوکلاز نیز به دو صورت سالم و یا غربالی با خوردگی خلیجی و منطقهبندی دیده میشوند. برخی از فنوکریستهای پلاژیوکلاز دارای ادخالهایی از کلینوپیروکسن بوده، برخی از فنوکریستهای کلینوپیروکسن دارای ادخالهایی از پلاژیوکلاز در حاشیه هستند.
وجود دو بافت اینترگرانولر و افیتیک در این سنگها نشان میدهد که در بخشی از این سنگها تبلور کلینوپیروکسن قبل از تبلور پلاژیوکلاز رخ داده است و در بخشی دیگر پلاژیوکلازها قبل از کلینوپیروکسن متبلور شدهاند. این ﻣﺴﺄله نشاندهنده عدم یک تبلور ساده حاصل از یک ماگمای بازالتی واحد است.
بررسی شیمی کانیهای موجود در این سنگها با استفاده از دستگاه الکترونمیکروپروب نشان میدهد که کلینوپیروکسنها از نوع دیوپسید و اوژیت هستند. فنوکریستهای پلاژیوکلاز نوع سالم (نوع اول) از نظر ترکیبی کلسیکتر از فنوکریستهای پلاژیوکلاز دارای منطقهبندی با بافت غربالی و خوردگی خلیجی (نوع دوم) هستند. بر اساس ترکیب شیمیایی، پلاژیوکلازهای موجود در زمینه نیز بر دو نوع هستند (شکلهای 4 و 5). درشتبلورهای پلاژیوکلاز نیز دارای دو محدوده ترکیبی لابرادوریت - بیتونیت و لابرادوریت هستند. پلاژیوکلازهای موجود در زمینه دارای دو محدوده ترکیبی بیتونیت-لابرادوریت و لابرادوریت هستند.
|
(الف) |
|
(ب) |
شکل 4- موقعیت کلینوپیروکسن های آنالیزشده در دیاگرام تقسیمبندی پیروکسنها. الف) فنوکریستهای کلینوپیروکسن نوع اول (با علامت مثلث)، ب) فنوکریستهای کلینوپیروکسن نوع دوم (با علامت دایره) و کلینوپیروکسنهای موجود در زمینه (با علامت لوزی).
|
(الف) |
|
(ب) |
شکل 5- موقعیت پلاژیوکلازهای مورد بررسی در مثلث فلدسپات ها. الف) وجود دو نوع فنوکریست پلاژیوکلاز بهخوبی مشخص است. پلاژیوکلازهای نوع اول با علامت دایره تو خالی و پلاژیوکلازهای نوع دوم با علامت دایره توپر آورده شدهاند، ب) پلاژیوکلازهای موجود در زمینه. وجود دو نوع پلاژیوکلاز در زمینه بهخوبی مشخص است.
بحث
از آنجاییکه در بررسیهای صحرایی، بازالتهای منشوری مورد مطالعه بهصورت دایکهایی سنگهای ولکانیک ائوسن را قطع نموده، در بررسیهای میکروسکوپی دارای انکلاوهای گرانیتوئیدی الیگوسن هستند، لذا سن این واحد سنگی بر اساس روابط صحرایی و بررسیهای پتروگرافی بعد از الیگوسن و احتمالاً میوسن است.
در بررسیهای میکروسکوپی این سنگها وجود دو فنوکریست کلینوپیروکسن و دو نوع فنوکریست پلاژیوکلاز به خوبی مشخص است. مطالعه شیمی فنوکریستهای کلینوپیروکسن، و کلینوپیروکسنهای موجود در زمینه (مقدار AlVI آنها) نشان میدهد که برخی از فنوکریستها (نوع اول)، با سایر فنوکریستها (نوع دوم) و تمام کلینوپیروکسنهای موجود در زمینه متفاوتند.
بررسی تغییرات ترکیب فنوکریستهای کلینوپیروکسن دارای منطقهبندی (نوع اول) نشان میدهد که مقدار Mg# آنها از مرکز به حاشیه افزایش و در برخی دیگر کاهش مییابد (شکل 6).
کلینوپیروکسنها یکی از مهمترین کانیهای موجود در سنگهای آذرین بوده که بررسی ترکیب شیمیایی و محاسبه فرمول ساختاری آنها اطلاعات بسیار مهمی در مورد سنگ در برگیرنده آنها ارائه خواهد نمود (Leterrier et al., 1982).
شکل 6- بررسی تغییرات ترکیب فنوکریستهای کلینوپیروکسن دارای منطقهبندی (نوع اول).
ترسیم AlVI در برابر AlIV موجود در فرمول ساختاری (Aoki and Shiba, 1973) برای کلینوپیروکسنهای مورد مطالعه نیز نشان میدهد که برخی از درشتبلورهای کلینوپیروکسن در فشارهای بیشتر تشکیل شدهاند (کلینوپیروکسنهای موجود در بازالت اول) و برخی دیگر (فنوکریستها کلینوپیرکسن نوع دوم) در شرایطی همانند کلینوپیروکسنهای موجود در زمینه در فشارهای بسیار کم تشکیل شدهاند و احتمالاً بیانگر تبلور آنها در حین صعود است (شکل 7). این شکل نشان میدهد که اختلاط ماگمایی بعد از تبلور تمام کلینوپیروکسنهای بازالت اول رخ داده است زیرا که تمامی کلینوپیروکسنهای نوع اول بهصورت درشتبلور هستند. مقدار و نوع Al موجود در ساختار کلینوپیروکسنها تابعی از فشار است (Aoki and Shiba 1973). ترموبارومتری کلینوپیروکسنها دمای 730 تا 1114 درجه سانتیگراد و فشار 4/2 تا 7/7 کیلوبار را نشان میدهد که در توافق با نتایج حاصل از ترمومتری Lindsley (1983) است. نتایج محاسبات در شکل 8 و جدول 4 آورده شده است.
شکل 7- ترسیم AlVI در برابر AlIV کلینوپیروکسنهای مورد مطالعه. فنوکریستهای کلینوپیروکسن نوع اول با علامت مثلث، فنوکریستهای کلینوپیروکسن نوع دوم با علامت دایره و کلینوپیروکسنهای زمینه با علامت لوزی مشخص شدهاند (Aoki and Shiba, 1973).
بررسی منطقهبندی موجود در پلاژیوکلازها نشان میدهد که منطقهبندی از نوع نوسانی بوده که بیانگر تغییر ترکیب مداوم ماگمای در حال تبلور پلاژیوکلاز است. تغییرات مقدار آنورتیت موجود در پلاژیوکلازها از مرکز به حاشیه در شکل 9 آورده شده است.
جدول 4- ژئوترموبارومتری کلینوپیروکسنهای مورد بررسی با استفاده از روش ژئوترمومتری تککلینوپیروکسن (Nimis and Taylor, 2000).
|
|
Thermometry Nimis and Taylor(2000) |
Barometry Nimis (2000) |
Thermometry Nimis and Taylor(2000) |
||
|
Pressures (kbar): |
(kbar) |
(based on Pressures from Barometry of Nimis (2000) |
|||
|
1 |
5 |
10 |
|||
|
Samples |
Temperatures (oC): |
|
|||
|
Cpx Type 1 |
|||||
|
1 |
887 |
894 |
904 |
- |
874 |
|
3 |
950 |
959 |
969 |
- |
938 |
|
4 |
966 |
974 |
985 |
- |
954 |
|
29 |
964 |
972 |
983 |
5.3 |
973 |
|
38 |
947 |
955 |
966 |
5.0 |
955 |
|
58 |
1054 |
1063 |
1074 |
5.7 |
1064 |
|
59 |
1085 |
1094 |
1105 |
6.6 |
1097 |
|
100 |
959 |
967 |
978 |
7.7 |
973 |
|
102 |
957 |
966 |
976 |
5.2 |
966 |
|
103 |
982 |
990 |
1001 |
5.7 |
992 |
|
104 |
971 |
979 |
990 |
4.3 |
978 |
|
106 |
942 |
950 |
961 |
4.3 |
949 |
|
114 |
973 |
981 |
992 |
5.3 |
982 |
|
117 |
903 |
911 |
921 |
5.6 |
944 |
|
118 |
868 |
876 |
886 |
4.6 |
875 |
|
119 |
935 |
943 |
953 |
3.8 |
909 |
|
Cpx Type 2 |
|||||
|
7 |
806 |
813 |
822 |
- |
796 |
|
17 |
851 |
859 |
869 |
- |
841 |
|
18 |
725 |
732 |
740 |
3.7 |
730 |
|
19 |
1009 |
1018 |
1029 |
4.2 |
1016 |
|
20 |
1051 |
1060 |
1071 |
4.6 |
1059 |
|
21 |
1032 |
1041 |
1052 |
4.2 |
1039 |
|
33 |
1100 |
1110 |
1121 |
4.7 |
1109 |
|
39 |
654 |
660 |
668 |
3.5 |
657 |
|
42 |
967 |
975 |
986 |
3.0 |
971 |
|
120 |
1080 |
1089 |
1100 |
4.9 |
1089 |
|
Cpx Groundmass |
|||||
|
16 |
970 |
979 |
989 |
- |
961 |
|
26 |
1087 |
1097 |
1108 |
4.5 |
1095 |
|
28 |
1072 |
1081 |
1092 |
4.3 |
1079 |
|
31 |
1070 |
1079 |
1091 |
4.2 |
1077 |
|
33 |
1100 |
1110 |
1121 |
4.7 |
1109 |
|
34 |
1105 |
1115 |
1126 |
4.7 |
1114 |
|
43 |
1022 |
1030 |
1041 |
2.4 |
1025 |
شکل 8- ژئوترموبارومتری کلینوپیروکسنها بر اساس روش Lindsley (1983) برای فشارهای 1، 5، 10 و 15 کیلوبار.
شکل 9- بررسی تغییرات مقدار درصد آنورتیت در دو نمونه از فنوکریستهای پلاژیوکلاز نوع دوم که دارای منطقهبندی هستند.
ترمومتری کلریتها (Jowett, 1991; Cathelineau, 1988; Cathelineau and Nieva, 1985) نیز نشان میدهد که دمای تشکیل کلریتها موجود در زمینه، 322 تا 504 درجه سانتیگراد، و دمای تشکیل کلریتهای حاصل دگرسانی الیوینها، 411 تا 751 درجه سانتیگراد است. این ترمومتری نشان میدهد که کلریتهای حاصل از دگرسانی الیوینها در دمای بالاتری نسبت به کلریتهای موجود در زمینه سنگ بهوجود آمدهاند. نتایج ترمومتری انواع کلریتهای موجود در سنگهای مورد بررسی که توسط ترمومترهای مختلف بهدست آمده، در جدول 5 ارائه شده است.
جدول 5- نتایج ترمومتری کلریتهای موجود در سنگهای مورد بررسی. نقاط 112، 116، 128 و 129، کلریتهای موجود در زمینه سنگ و نقاط 23، 24 و 35 نیز کلریتهای حاصل دگرسانی الیوینها هستند. در ترمومتری کلریتها از سه منبع مختلف استفاده شد.
|
|
Cathelineau and Nieva(1985) |
Cathelineau (1988) |
Jowett (1991) |
|
Point |
T1 |
T2 |
T3 |
|
112 |
322.31 |
398.19 |
447.49 |
|
116 |
349.82 |
439.72 |
504.21 |
|
128 |
309.08 |
378.23 |
438.15 |
|
129 |
306.09 |
373.72 |
438.27 |
|
23 |
411.89 |
533.42 |
622.27 |
|
24 |
527.07 |
707.29 |
751.95 |
|
35 |
477.37 |
632.27 |
743.46 |
کلینوپیروکسنها کانیهای پتروژنیکی هستند که در مقابل دگرسانی مقاوم بوده، با استفاده از ترکیب آنها میتوان نوع سری ماگمایی و نوع محیط تکتونیکی ماگمای سازنده آنها را مشخص نمود (Leterrier et al., 1982). بررسی ترکیب شیمیایی کلینوپیروکسنهای موجود در بازالتهای منشوری برونی نشاندهنده تعلق آنها به سری ماگمایی سابآلکالن و آلکالن بوده، بیانگر تشکیل این سنگها در محیط تکتونیکی کمانهای آتشفشانی است (شکل 10).
|
(الف) |
|
(ب) |
شکل 10- دیاگرامهای تعیین سری ماگمایی (الف) با استفاده از ترکیب شیمیایی کلینوپیروکسنها (Le Bas, 1962)، (ب) محیط تکتونیکی (Nisbet and Pearce, 1977).
دیدهشدن انکلاوهای گرانیتوئیدی، منطقهبندی نوسانی پلاژیوکلازها، اختلاف ترکیب فنوکریستهای کلینوپیروکسن و پلاژیوکلازهای موجود در سنگ، وجود دو نوع پلاژیوکلاز در زمینه سنگها، و اختلاف نتایج بارومتری کلینوپیروکسنها نشان میدهد که سنگهای مورد بررسی از تبلور ساده و عادی یک ماگمای بازالتی واحد بهوجود نیامده و هنگام صعود بخشهایی از سنگ دیواره را نیز با خود حمل نموده است. بهنظر میرسد که ماگمای بازالتی دما بالای نوع اول که کلینوپیروکسنهای خود را متبلور نموده، دارای درشتبلور پلاژیوکلازهای کلسیک و میکرولیت است، به ماگمای دما پایینتر نوع دوم که دارای کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز سدیکتر داشته است، اضافه شده و بر اثر این اختلاط ماگمایی پلاژیوکلازهای ماگمای نوع دوم دارای بافت غربالی و خوردگی خلیجی شدهاند.
نتیجهگیری
دایکهای بازالتی منطقه برونی از کانیهای کلینوپیروکسن، الیوینکلریتی، پلاژیوکلاز، ایلمنیت و مگنتیت تشکیل شدهاند. این بازالتها دارای بافتهای پورفیری، گلومروپورفیری، اینترگرانولار، افیتیک و غربالی بوده، ساخت منشوری را نشان میدهند.
)