تغییرات عناصر اصلی، فرعی و نادر خاکی در پهنه‌های دگرسانی گرمابی ولکانیک‌های غرب افیولیت نایین (ایران مرکزی)

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

سنگ‌های آتشفشانی بررسی شده در 39 کیلومتری شهرستان نایین و در کمربند آتشفشانی-ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد. سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری منطقه تحت تأثیر نفوذ سیالات دگرسان کننده دچار دگرسانی گرمابی شده‌اند. بر اساس بررسی‌های صحرایی و مشاهدات میکروسکوپی سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری غالب منطقه شامل: آندزیت‌بازالت، آندزیت، داسیت، ریولیت، توف و ایگنمبریت در ارتباط با فعالیت‌های ولکانیکی ائوسن است. بر پایه بررسی‌های کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی، سنگ‌های منطقه تحت تأثیر دگرسانی پروپلیتیک، فیلیک، آرژیلیک و سیلیسی قرار گرفته‌اند، به گونه‌ای که پردازش تصاویر ماهواره‌ای حضور این دگرسانی‌ها را تأیید می‌نماید. دگرسانی آرژیلیک گستردگی بیشتری در منطقه دارد. الگوی رفتار عناصر نادر خاکی در پهنه‌های مختلف دگرسانی متفاوت است. آنومالی منفی ایروپیوم (Eu) در الگوی پهنه دگرسانی رسی (آرژیلیک) بر حضور کانی‌های رسی دلالت دارد. حداکثر تهی‌شدگی REE‌ها در نمونه‌های با دگرسانی سیلیسیک دیده می‌شود که نشانه تجزیه کامل کانی‌های اولیه سنگ میزبان، کاهش شدید pH و افزایش نسبت سیال به سنگ است. محاسبات تغییر جرمی نشان می‌دهد که در جریان دگرسانی، برخی عناصر دچار غنی‌شدگی و برخی دیگر دچار تهی‌شدگی شده‌اند. نمونه‌های پهنه و پروپلیتیک به ترتیب بیشترین و کمترین تغییرات جرم را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The major, minor and rare earth elements (REE)‍ variations in hydrothermal alteration zones in the volcanic rocks of the west of Naein ophiolite (Central Iran)

نویسندگان [English]

  • Neda Tavakoli
  • Elaheh Namnabat
  • Moussa Kalimi Noghreyan
  • Mohammad Ali Mackizadeh
Departments of Geology, Faculty of Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The study area is located 39 km northwest of Naein and is a part of the Urumieh- Dokhtar volcano plutonic arc. The volcanic and pyroclastic rocks have been altered by hydrothermal fluids. According to field studies and petrographic observations the predominant rock types are basaltic andesite, andesite, dacite, rhyolite, tuff and ignimbrite which are related to the Eocene volcanic activity period. According to mineralogical and geochemical studies there are four different alteration zones including propylitic, phyllic, argillic and silicic. Furthermore, using the satellite data processing the existence of the hydrothermal alteration zones are established which the most widespread one is argillic. The REE's behavior displays different patterns in various alteration zones. The negative Eu anomaly in the argillic zone points to the presence of clay mineral. The silica bearing samples are highly depleted in REE content due to whole destruction of host rock minerals, decreasing of PH and increasing of fluid/ rock ratio. Base on mass changes during hydrothermal alterations processes, there are depletion and enrichment of some elements in alteration zones. Incidentally enrichment is determined in propylitic zone and silicic zone show the most depletion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rare earth elements (REE)
  • Urumieh- Dokhtar volcano plutonic arc
  • Mass change
  • argillic
  • Alteration
  • Urumieh
  • Dokhtar volcano plutonic arc