نویسندگان

• محبوبه جمشیدی بدر ¹
• صدرالدین امینی ²
• نرگس سادات فرامرزی ³

¹ گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران 3697 – 19395، ایران

² گروه ژئوشیمی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³ واحد تحقیق و توسعه، شرکت پارس کانی، تهران، ایران

چکیده

با توجه به این که تبلور زیرکن تابعی از دما، ترکیب شیمیایی و میزان آب ماگماست و شکل و اندازه آن به سرعت تبلور و میزان اشباع‌شدگی ماگما نسبت به عنصر زیرکنیم بستگی دارد، لذا در این مطالعه به بررسی بلورهای زیرکن ریولیت‎های سازند هرمز در چهار گنبد نمکی مختلف (گچین، بندر معلم، جزیره هرمز و جزیره لارک) پرداخته شده است. زیرکن‌ درون این واحدهای سنگی از نظر ریخت‎شناسی اغلب در گستره‌های P3 و P4 و به میزان کمتر در گستره‌های P5، P2 و S15 قرار می‎گیرند. ریخت‎شناسی زیرکن‎ها، نبود برهم‌رشدی هیدروزیرکن و میانبارهای آپاتیت یا مونازیت در آنها گویای تبلور زیرکن‎های مطالعاتی از ماگماهای ریولیتی با خاستگاه نوع I است. ریخت‎شناسی زیرکن به ماهیت نسبتاً قلیایی و خشک ماگمای مولد نیز اشاره دارد. حداقل دمای تبلور زیرکن‎ها بر اساس ریخت‎شناسی زیرکن، دماسنجی اشباع زیرکن و ژئوشیمی سنگ کل، ºC 750 تا 840 محاسبه شده است. مشاهده بلورهای شکل‎دار و طویل زیرکن در کنار زیرکن‎های کوتاه نشان‌دهنده فوق‌اشباع بودن ماگمای مولد از زیرکنیم از ابتدای تبلور است و منطقه‎بندی باریک و نزدیک به‌هم این زیرکن‎ها آن را تایید می‌کند. 

کلیدواژه‌ها

• زیرکن
• دماسنجی
• خاستگاه
• ریولیت
• گنبدهای نمکی زاگرس

عنوان مقاله [English]

Study of zircon crystals: an implication to determine of source, nature and temperature of crystallization in rhyolitic magmas

نویسندگان [English]

• Mahboobeh Jamshidibadr ¹
• Sadraddin Amini ²
• Narges Sadat Faramarzi ³

¹ Department of Geology, Payame Noor University, 19395-3697 Tehran, I. R. of Iran

² Department of Geochemistry, Faculty of Earth Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran

³ Department of Research and Development (R and D), Pars Kani Company, Tehran, Iran

چکیده [English]

The zircon crystallization is a function of temperature, composition and water content of magma, also its crystal shape and size depends on velocity of crystallization and Zr saturation, then we have focused on the study of zircon crystals in Hormuz rhyolites from four salt domes in different localities (Gachin, Bandare Moallem, Hormuz and Larak Islands) based on the morphology study. The most of studied zircons are plotted in the P3 and P4 areas and the less lie in the P5, P2 and S15 domains. Crystals morphology, lack of hydrozircon overgrowth and apatite or monazite inclusions in zircons indicating that they have crystallized from an I-type rhyolitic magma. Zircon morphology pointing on moderately alkaline and dry nature of parental magma. Based on morphology, zircon saturation temperature and whole-rock geochemistry calculation, the minimum temperature of zircon crystallization is ranging from 750 to 840˚C. Coexistance of euhedral elongated zircons with wide and short zircon crystals indicate the super-saturation of Zr in the responsible magma from early stage, which is also confirmed by thin zonation features.

کلیدواژه‌ها [English]

• Zircon
• Thermometry
• Source
• Rhyolites
• Zagros salt diapirs